Erden Kıral’ın ilk filmi “Kanal” (1978), şu sıralarda Mubi platformunda yer alıp yıllar sonra bir kez daha sinemaseverlerin karşısına çıkınca hakkında iki-üç kelam etmeden geçmek olmaz. 2022’de 80 yaşındayken kaybettiğimiz Kıral, zengin sayılabilecek filmografisinde pek çok önemli, ödüllü ama aynı zamanda da çeşitli tartışmalara konu olmuş eserlere imza atmıştır. “Kanal” da bunlardan biridir.

1970’lerin toplumcu-sol rüzgârının beyazperdeye yansımalarından biri olan film Çukurova’daki çeltik ağaları ile yoksul köylülerin ve idealist bir kaymakamın mücadelesi ekseninde gelişir. Ülkenin pirince ihtiyacı vardır ve ağalar da bu çok kârlı işe dört elle sarılmışlardır. Ancak Çeltik Kanunu’na uyulmamakta, çeltik tarlalarını sularken köyleri sel götürmekte, ortalığı sivrisinek kaplamakta, sıtma yüzlerce çocuğu öldürmektedir. Kasabaya yeni atanan kaymakamın gönlü önceleri ağalar tarafından hoş tutulur, ekim ve sulama için gerekli imzalar atılır. Ancak köylülerin isyanıyla aslında bir yanlışa imza attığını fark eden kaymakam kararından vazgeçer ve arkları kapatır. Bunun üzerine ağaların, suikast girişimi dahil sert tepkisi başlar.

İlk bakışta, üretime ihtiyaç duyan bir ülkede pirinç........

© Aydınlık