ABD’de son dönemde bilim insanları arasında yapılan bir anket çok da şaşırtıcı olmayan bir gerçeği ortaya çıkardı. Üniversite öğretim üyeleri ve araştırmacıların yüzde 75’i, ABD dışında iş arıyorlar. Bilimin geleceğinin buna bağlı olduğunu söylüyorlar. İkinci Dünya Savaşı sırasında Avrupalı bilim insanlarının yaşadıklarından sonra görülmemiş bir tersine göç hareketi… Sayı giderek artıyor.

Bu da çok kutuplu dünyanın, Atlantik ülkelerinin çöküşünün ve Asya’nın yükselişinin başka bir gerçeği.

Üniversite öğretim üyelerinin çok önemli bir bölümü “güvenli liman” olarak Avrupa ve Asya ülkelerine yöneliyor. Araştırmalarını korumaya ve özgürlüklerini güvence altına almaya çalıştıklarını söylüyorlar.

25 Ağustos 2025 tarihli Christian Science Monitor gazetesinin haberinde birçok bilim insanıyla söyleşi yapılmış. Kimi adını bile vermeye çekiniyor. Ülkeyi terk etmek üzere olan üniversite öğretim üyesi bir çiftin fotoğraflı söyleşisi var. Daha önce de evlerini izin dönemlerinde kiraya vermişler. Ancak bu kez Fransa'nın güneyine taşınıyorlar. Aix-Marseille Üniversitesi'nin “Bilim İçin Güvenli Yer” girişimi kapsamında kendilerine yer teklif edilmiş. Dönerler mi, döndüklerinde nasıl karşılanırlar bilmiyorlar. Yanlarına çocuklarının küçüklük fotoğraflarını, anıları gibi bazı özel eşyalarını da alıyorlar. “En kötüsüne hazırlıklı olup en iyisini” umut etmeye çalışıyorlar.

Amerikan Üniversite Öğretim Üyeleri Birliği Akademik Özgürlük Savunma Merkezi yöneticisi Dr. Isaac Kamola, “Birçoğumuz bilim insanı olarak bağımsızlığımıza değer veriyoruz.” diyor ve ekliyor:

“İstediğimiz şeyi araştırıp yazabilme, öğretebilme ve bilimsel çalışma ve araştırma alanlarımız için en yararlı olduğunu düşündüğümüz şeyi yapabilme yeteneğine değer veriyoruz. Dolayısıyla, biri gelip bize ‘Hayır, bu kelimeleri söyleyemezsin, bu kitabı... bu dersi öğretemezsin...' dediğinde, bu temelde bir doktora 'Yıllarca doktor olmak için eğitim aldın ama hastaları görmene izin vermeyeceğiz. Ofis işleri yapmak zorunda kalacaksın’ demek gibi bir şey… Bu kelimelerden herhangi birini kullanırsanız ... reddedilirsiniz.”

Minnesota'da Antropoloji Profesörü olan ve isminin açıklanmasını istemeyen öğretim üyesi, “Cinsiyet, kadın, eşitsizlik... tüm bu temalar araştırmamın bir parçası” diyor: “Bu kelimelerden herhangi birini şu anda bir burs başvurusunda kullanırsanız, başvurunuz reddedilir.”

Bunları özellikle adıyla-sanıyla aktarıyorum… Hani şimdi üniversite tercihleri yapılıyor, başvurular başladı “özgürlükler ülkesine” kaçıp gitmek isteyenler varsa bilip de gitsinler. Daha doğrusu bana kalırsa hiç........

© Aydınlık