ABD’nin önemli dergilerinden birisi olan The Atlantic’te Nobel ödüllü ekonomist Joseph Stiglitz’in neoliberalizmi eleştiren bir makalesi yayınlandı. Eski Dünya Bankası baş ekonomisti Joseph Stiglitz halen Columbia Üniversitesi’nde öğretim üyesidir. Yeni Keynesçi ekonomi ekolünden olan Stiglitz, küreselleşme ve ‘serbest piyasa köktenciliğine’ karşıtlığıyla bilinir. The Atlantic dergisinde yayınlanan makalesi yeni satışa çıkan ‘Özgürlük Yolunda, Ekonomi ve Temiz Toplum’ başlıklı kitabı vesilesiyle yer almıştır. Kitapta neoliberal ekonomistlerin ideolojik körlüğü, yıkıcı sonuçları felsefi ve ekonomik boyutta ele alınıyor. Bu yazımda özellikle makalenin ekonomi ile ilgili boyutuna değineceğim. Ayrıca Türkiye’de ana akım medya, ekonomi bürokrasisi, akademi dünyasına hâkim dar bir asalak çevreye ait olan neoliberal ideolojinin 1980’lerden sonra neden olduğu tahribata bakacağız.

Avusturya ekolünün kurucusu ekonomist F. A. Hayek ve Chicago ekolünün kurucusu Milton Friedman’ın, dizginsiz (sözde kurala dayalı özde kuralsız) kapitalizmin en önemli savunucularıdır. Joseph Stiglitz makalesinde Hayek ve Friedman’ın savunduğu "serbest piyasa" veya kuralları, düzenlemeleri olmayan piyasalar fikrinin bir tezat olduğunu söylüyor Çünkü hükümet tarafından uygulanan kurallar ve düzenlemeler olmasaydı, ekonomik hayat olmazdı. Hile yaygınlaşır, güven azalırdı. Devletin koyduğu kurallar olmasaydı ortada kesinlikle bir ‘piyasa’ olmazdı. Bununla birlikte Hayek ve Friedman, kendi yorumladıkları haliyle, serbest ve kuralsız piyasalara sahip kapitalizmin verimlilik açısından en iyi sistem olduğunu, serbest piyasa ve serbest girişim olmadan bireysel özgürlüğe sahip olunamayacağını savundu. Piyasaların kendi başlarına bir şekilde rekabetçi kalabileceğine inanıyorlardı. Oysa onlar da biliyordu ki gerçek hayatta tam tersi gerçekleşmiş, ABD sermaye yoğunlaşmasına ve tekelleşmeye karşı Sherman Antitröst (1890) , Clayton Antitröst (1914) yasalarını çıkarmak zorunda kalmıştı.

Neoliberalizmin........

© Aydınlık