Kırım-İstanbul-Prag Üçgeninde Mizahi Hikâyeler: Bir Safdilin Hatıra Defteri
Bahri Doğukan Şahin
“Sokak herkesin her dilden konuştuğu gerçek bir mahşer yerine benziyordu.”
Rus yazar Arkadi Averçenko, 1881’de Sivastopol’da doğdu. Gençlik yıllarından itibaren edebiyatla ilgilendi ve ilk öykülerini 1903 yılında Harkov’da bulunan yerel gazete ve dergilerde yayımlamaya başladı. Eleştirmen ve dramaturg alanlarındaki başarılarını mizah yeteneği izledi ve komik, nükteli, eleştirel mizahla çevrelenmiş öyküler kaleme aldı. Başta Petersburg olmak üzere birçok şehirde mizah dergisi çıkardı. Ünü giderek artan Averçenko’nun aktif olarak yayın hayatına devam eden Novıy Satirikon adlı dergisi 1918'de yasaklandı.
1920’de İstanbul’a gelen Rus göçmenlerin arasında yer aldı. Osmanlı’nın son günlerinde, cumhuriyetin ayak sesleri içinde kısa bir süre Türkiye’de yaşadı. Bu süre içinde de edebi faaliyetlerini devam ettirdi ve 1922’de Prag’a yerleşti. 1925 yılında gözünden geçirdiği tıbbi operasyondan yalnızca birkaç ay sonra, 44 yaşında hayata veda etti. Mezarı bugün Prag sınırları içinde yer alıyor.
“Bugünlerde gerçekten kültür sahibi insanlara pek nadir rastlanıyor.”
Averçenko, ilk kez 1956 yılında Akbaba Mizah Yayınları aracılığıyla Türk okurlarla buluştu. Sahtekarsız Memleket adı kitabını daha sonra Küçük İnsan Öyküleri ve Leninname izledi. Son olarak 2018 yılında Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları’nın Modern Klasikler dizisi kapsamında “Bir Safdilin Hatıra Defteri” adlı kitabı yayımlandı. Kitabın çevirisi ise Mustafa Kemal Yılmaz’a ait.
Hem bir anı ve günlük olan hem de gezi yazısı olarak değerlendirebileceğimiz........
© Aydınlık
