Değerli dostum Tarihçi Ali Yıldız’ın, Türklerin Anadolu’yu imar faaliyetleri ve “gönül kazanma” yoluyla fethettiği yönündeki romantik tezi tarihî gerçeklerle örtüşmüyor. Dönemin kronikleri ve modern tarih araştırmaları, Anadolu’nun fethinin ardında yatan asıl gerçeğin, binlerce yıllık savaş hukukunun değişmez kuralları olan “ganimet ve esir” anlayışı olduğunu gösteriyor. Türkler, Emevîler ve Abbasîlerin başaramadığını kılıçlarının keskinliği, askerî stratejileri ve fethettikleri topraklar üzerinde kurdukları mutlak hâkimiyetle başarmıştır.

Ali Yıldız, 6 Ekim 2025 tarihli yazısında Emevî ve Abbasîlerin dört yüz yıl boyunca “zorba ve yağmacı” bir tavırla Anadolu’yu ele geçiremediğini; Türklerin ise bölgeye yollar, köprüler, hanlar, hamamlar inşa ederek ve yerel halkın dinine, diline karışmayarak gönülleri kazandığını savunmaktadır. Kulağa hoş gelen romantik bir yaklaşımdır bu. Bu yaklaşım, modern insancıl değerleri geçmişe yansıtan bir temennidir; ancak tarihî belgeler bu tabloyu desteklemez. Anadolu’nun kapıları kılıçla açılmış, Türkleşme ve İslâmlaşma da yine kılıcın gölgesinde gerçekleşmiştir.

Emevî ve Abbasîlerin Anadolu’da kalıcı olamamasının sebebi Müslüman olmamaları veya savaşçı olmamaları değil, stratejik ve coğrafi engellerdi. Şam ve Bağdat merkezli hilafetler için Anadolu uzak bir cepheydi; askerî sevkiyat zor ve maliyetliydi. Bizans İmparatorluğu 7–9. yüzyıllarda güçlü bir merkezi otoriteye sahipti; Toroslar ve Anadolu içlerindeki sarp coğrafya, Arap ordularının ilerleyişini engelledi. Arap seferleri çoğunlukla yazlık akınlar biçimindeydi: girilip yakılan yerler kış gelince boşaltıldı. Konstantinopolis kuşatması (717–718) büyük hezimetle sonuçlandı, İznik–Afyon–Emirdağ hattında Bizans ordusu üstünlük sağladı. 727 yılında Emevî ordusu İznik’i kuşattı ama başarılı olamadı. 740 yılında Bizans İmparatoru III. Leon, Afyon’u kuşattı; Araplar yenildi. Bu tarihlerde Emevî Arap saldırıları Türkistan’da devam ediyordu. 711’de Buhara düştü. Emevî Devleti’nin başkenti Harran’dı. Göktürk Devleti, Uygur ve Karahanlı Türk boylarının isyanlarıyla uğraşıyordu. Emevî Devleti 751 yılında yıkıldı. Abbasîler Emevîleri devirerek iktidar oldu. Ancak kendi iç sorunları fazlaydı. Bu dönemde iç kargaşalar ve doğuda Horasan, Türk bozkırları gibi başka tehditler Anadolu’ya stratejik öncelik tanınmasını engelledi. Abbasîlerin önceliği........

© Antalya Son Haber