Büyük Orta Asya Projesi
Aslında beş devlet başkanının Trump’la birlikte görüşmeleri bu yorumların yapılması için yeterli değil. Zira Türkistan devletlerinin başkanları Çin, Rusya, AB, Almanya ve İngiltere liderleriyle de hep birlikte görüştüler. Daha önce Biden’la da aynı formatta bir araya gelmişlerdi.
Bununla birlikte önce İngiltere’nin, ardından AB’nin Türkistan devletlerini stratejik ortak ilan etmeleri ve ardından ABD ile stratejik anlaşmaların imzalanması, Batının bir hazırlık içinde olduğunu gösteriyor. Tokayev’in Beyaz Sarayın bilgisi ve onayıyla Aliyev’i de görüşmelere davet etmesi ve Aliyev’in bu daveti geri çevirmesi etraflıca değerlendirilmeli. Söz konusu Suriye olunca Türkiyesiz toplantı yapmayan, Gazze’deki sürece Türkiye’nin de katılması için gayret gösteren Amerika’nın, muhatap Türkistan cumhuriyetleri olunca Türkiye’ye davet çıkarmaması, yok davet çıkardıysa Türkiye’nin bu daveti geri çevirmesi de sorgulanmalı.
Kadim Türkistan’ın batısını ve kuzeyini içeren Orta Asya, özellikle günümüzde, stratejik açıdan çok önemli. Zira Batının üç güçlü hasmıyla yani Rusya, İran ve Çin’le komşu. İlaveten ABD’yi püskürten Taliban’ın kontrolündeki Afganistan’la da komşu. Bu dört devletin tam ortasında. Daha da önemlisi dört devletinde Türkistan sınırındaki bölgelerinde Türkler meskun.
İlaveten Çin’in, ABD tarafından denizlerden kuşatılma ihtimaline karşı gerçekleştirdiği Bir Kuşak Bir Yol projesinin bütün koridorları Türkistan’dan geçiyor. Rusya’nın ambargoyu deldiği güzergahlardan biri Türkistan. Rusya deniz yolunun kapatılması halinde Çin’den sonra ikinci büyük müşterisi olan Hindistan’a ulaşabileceği yegane yolda Türkistan’dan........





















Toi Staff
Penny S. Tee
Sabine Sterk
Gideon Levy
Mark Travers Ph.d
Gilles Touboul
John Nosta
Daniel Orenstein