Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Seriye Sezen, Japonya Başbakanı Takaiçi Sanae’nin Tayvan üzerinden Çin’e yönelik açıklamaları ve bu gelişmenin bölgesel etkilerini AA Analiz için kaleme aldı.

***

Japonya Başbakanı Takaiçi Sanae 7 Kasım 2025’te meclisteki oturumda yaptığı konuşmada, Çin'in Tayvan'a askeri müdahalesi halinde, bunu kendi varlıklarını tehdit eden bir durum olarak değerlendireceğini açıkladı. Bu açıklamanın mantıksal çıkarımı, böyle bir durumda Japonya’nın da askeri güçle savaşa müdahil olacağıdır.

Çin, Takaiçi'nin bu çıkışını içişlerine müdahale ve Japonya’nın kırmızı çizgiyi aşması olarak nitelendirdi ve sert tepki gösterdi. Takaiçi'yi kınayan açıklamalar yapan Çin, ekonomik önlemlerin yanı sıra Japonya’nın savunmaya dayalı güvenlik politikasının ihlali olarak da nitelediği konuşmayı uluslararası alana taşıdı. Çin Dışişleri Bakanı Wang Yi’nin ülkelerin “Japon militarizminin yeniden canlanmasını” önleme sorumluluğuna işaret etmesi ve Çin'in Birleşmiş Milletler (BM) nezdindeki girişimleri bu duruma örnek olarak gösterilebilir.

Ayrıca, ABD Başkanı Donald Trump ve Çin Devlet Başkanı Şi Cinping 24 Kasım'da telefonda görüştü. Görüşmede, Şi'nin, Tayvan’ın Çin’e dönüşünün savaş sonrası uluslararası düzenin ayrılmaz bir parçası olduğu vurgulandığı, faşizme ve militarizme karşı birlikte mücadele eden Çin ve ABD’nin yaşananlar karşısında, 2. Dünya Savaşı'nın zaferini birlikte korumalarının önemine dikkat çektiği açıklandı. [1]

Bu görüşmenin ardından yapılan Trump-Takaiçi arasındaki telefon görüşmesinde, Trump’ın Takaiçi'ye Tayvan konusunda Çin'i kışkırtmaması tavsiyesinde bulunduğu haberi uluslararası medyada yer aldı. Ancak Japon tarafı bu iddiaları doğrulamadı. Tepkiler üzerine Takaiçi, Tayvan’a ilişkin sözlerinin varsayımsal olduğunu, gelecekte bu tür yorumlardan kaçınacağını belirtmekle yetindi. Son olarak mecliste kendisine yöneltilen soru üzerine Takaiçi, Japonya’nın Tayvan konusundaki pozisyonunda bir değişiklik olmadığını; 1972 tarihli Çin-Japonya Ortak Bildirisi'ndeki pozisyonunu koruduğunu belirtti. İki ülke arasında diplomatik ilişkiyi kuran bu bildiride Japonya, Çin Halk Cumhuriyeti’ni, Çin’in tek yasal yönetim ve Tayvan’ı da ülkenin ayrılmaz toprağı olarak kabul ediyor. [2]

Japonya’nın ilk kez bu kadar açık bir askeri karşılık beyanı birçok tartışmayı beraberinde getirdi. "Japonya’nın güvenlik doktrininde bir değişim mi yaşanıyor?" sorusunu ortaya çıkaran bu çıkış, Japonya ve Tayvan’ın savunma bütçelerini önemli ölçüde artırmasıyla birlikte değerlendirilerek, bölgede sıcak çatışma endişelerini de doğurdu.

Takaiçi'nin bu gözdağının gerçekleşme potansiyelinin bugünkü koşullarda en az iki........

© Anadolu Ajansı Analiz