ORSAM Irak Araştırmacısı Sercan Çalışkan, Kerkük-Ceyhan Boru Hattı anlaşmasının sonlanması çerçevesinde Türkiye-Irak enerji ilişkilerinde yeni dönemin dinamiklerini AA Analiz için kaleme aldı.

***

Türkiye, 21 Temmuz 2025 tarihinde yayımlanan ve 10113 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile 1973’te imzalanan ve 1975’te yürürlüğe giren Kerkük-Ceyhan Ham Petrol Boru Hattı Anlaşması'ndan tek taraflı olarak çekilme kararı aldığını duyurdu. Buna göre, söz konusu anlaşmanın geçerliliği 27 Temmuz 2026 tarihinde sona erecek. Yarım asırdır Irak tarafı ile çeşitli ek protokoller, mutabakatlar ve anlaşmalar ile genişletilen bu anlaşma iki ülke arasındaki ilişkilerin enerji temelli kısmını oluşturdu.

Ancak bugün gelinen noktada, Türkiye ve Irak arasındaki ilişkiler 50 yıl öncesine göre çok katmanlı bir hal alarak daha büyük potansiyeller taşıyan bir noktaya geldi. Diğer yandan mevcut anlaşma, 2003 sonrası Bağdat merkezi hükümet ile Irak Kürt Bölgesel Yönetimi (IKBY) arasındaki enerji kaynaklarının kontrolü ve gelirlerinin paylaşımı noktasında yaşanan anlaşmazlıklardan etkilenen niteliğinden de arındırılması gerekiyor. Dolayısıyla daha geniş kapsamlı, iki ülkenin işbirliği potansiyelini en iyi şekilde ortaya çıkarabilecek ve hukuki anlamda Irak tarafı ile daha sağlam temellere dayanan yeni bir anlaşmayla ikili ilişkilerin daha da kuvvetlendirilmesi amaçlanmaktadır.

Türkiye ile Irak arasında son yıllarda giderek belirginleşen yeni bir ilişki dinamiği dikkat çekmektedir. Karşılıklı siyasi iradenin ortaya konulmasıyla somutlaşan bu süreç, daha geniş kapsamlı ve yüksek potansiyelli bir işbirliği dönemine evrilmiştir. Bu dönüşüm, inşası büyük ölçüde tamamlanan Fav Limanı ve Basra’dan Türkiye’ye uzanacak Kalkınma Yolu Projesi ile doğrudan bağlantılıdır. Kara ve demir yolu hatlarıyla 1300 kilometre uzunluğunda planlanan Kalkınma Yolu yalnızca Irak ve Türkiye için değil, bölge ülkelerinin tamamı için yeni ekonomik fırsatlar ve enerji koridorları anlamına gelmektedir. Bununla birlikte, proje yalnızca kara ve demir yolu hattı ile sınırlı değildir; Basra’dan Silopi’ye uzanacak yeni petrol ve doğal gaz boru hatları da planlanmaktadır. Dolayısıyla imzalanacak yeni anlaşmayla Irak'tan Türkiye’ye taşınacak petrol miktarının, geçmişte Kerkük-Ceyhan Boru Hattı üzerinden sağlanan........

© Anadolu Ajansı Analiz