İstanbul Medeniyet Üniversitesi Öğretim Üyesi ve ORSAM Başkanı Kadir Temiz, ŞİÖ 25. Devlet Başkanları Konseyi Zirvesi'ni ve Türkiye'nin zirveye katılımının önemini AA Analiz için kaleme aldı.

***

Şanghay İşbirliği Örgütü (ŞİÖ), küresel siyasetin çok kutuplu yapıya evrilme sürecinde stratejik bir kavşakta yer almaya devam etmektedir. Artan jeopolitik gerilimler, küresel ticaret savaşları, bölgesel çatışmalar ve uluslararası örgütlerin dönüşen doğası bağlamında, ŞİÖ hem mevcut sistemin içinden konuşan hem de bu sisteme eleştirel alternatifler sunmaya çalışan ancak kendi içinde de oldukça karmaşık ve parçalı bir yapıda olan bir kurumdur. Çin ve Rusya gibi büyük güçlerin öncülüğünde şekillenen bu yapı, aynı zamanda Hindistan, Pakistan, İran gibi bölgesel aktörleri ve Türkiye gibi diyalog ortaklarını bir araya getirerek çok taraflı bir platform olma iddiasını taşımaktadır. Bu bağlamda, Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın 31 Ağustos 2025 tarihinde Çin’in kuzeyindeki Bohai Denizi kıyısındaki Tianjin kentinde düzenlenen ŞİÖ Devlet Başkanları Konseyi Zirvesi’ne katılımı, sembolik olduğu kadar stratejik bir anlam da taşıyor.

Bu yılki Zirve, Rusya-Ukrayna Savaşı'nın devam ettiği, Gazze’de İsrail’in yürüttüğü soykırımın sürdüğü, Güney Asya ve Asya-Pasifik’te güvenlik gerilimlerinin arttığı ve ABD’nin özellikle Trump liderliğinde yeniden başlattığı küresel ticaret savaşlarının gündemi meşgul ettiği bir dönemde gerçekleştiriliyor. Çin’in ev sahipliğindeki Tianjin Zirvesi’ni, Pekin’in küresel güneyi birleştirme ve Batı’ya karşı dengeleyici bir aktör olarak öne çıkma stratejisinin bir sahnesi olarak da değerlendirmek mümkündür. Nitekim ŞİÖ’nün çok taraflılığa (multilateralism) olan vurgusu, bu örgütü tek taraflı müdahaleci eğilimlere karşı normatif bir alternatif haline de getiriyor.

ŞİÖ bugün dünya nüfusunun yüzde 43’ünü ve küresel Gayri Safi Yurt İçi Hasılanın (GSYİH) yaklaşık yüzde 28’ini temsil ediyor. Aralarında Çin, Rusya, Hindistan, Pakistan ve İran olan 10 tam üye, 14 diyalog ortağı ve gözlemci ülke ile birlikte ŞİÖ etki alanını genişleten bir kurum olarak öne çıkmaktadır. ŞİÖ üyeleri arasındaki artan ticaret hacmi ve yatırımlar, örgütün yalnızca diplomatik değil, aynı zamanda ekonomik bir........

© Anadolu Ajansı Analiz