Milli Savunma Üniversitesi Müşterek Harp Enstitüsü Öğretim Üyesi Dr. Hayati Ünlü, Afganistan-Pakistan krizinde çatışmadan ateşkese giden süreci AA Analiz için kaleme aldı.

***

Pakistan ve Afganistan, bir haftadan uzun süren ve bölgesel bir savaşa dönüşme riski taşıyan sınır çatışmalarının ardından acil ateşkes konusunda anlaştı. İki ülkenin savunma bakanları, Türkiye ve Katar aracılığıyla Doha’da gerçekleştirilen görüşmelerde barış anlaşması imzaladı. Her iki ülke de kalıcı barış ve istikrar için çalışma konusunda mutabık kaldı. Bu çatışmalar, ABD’nin 2021’de Afganistan’dan çekilmesinden bu yana yaşanan en ciddi tırmanma olarak kayıtlara geçti. Çatışma şimdilik Türkiye ve Katar’ın arabuluculuğuyla kontrol altına alınmış olsa da, Pakistan Talibanı’nın (Tehrik-i Taliban Pakistan - TTP) ateşkes çerçevesine dahil olmaması ve bölgedeki ekonomik ve jeopolitik baskıların devam etmesi, ateşkesin sürdürülebilirliğini ve yeniden tırmanma risklerini artırmaktadır.

Çatışmanın dinamiklerini anlamak, iki farklı ama ideolojik olarak bağlantılı aktör arasındaki ayrımı kavramaktan geçiyor. Afganistan'ın resmî idaresini elinde tutan Afgan Talibanı (İslam Emirliği), ile Pakistan devleti, askeri güçleri ve sivil hedeflere karşı asimetrik saldırılar düzenleyen militan bir isyancı hareket olan Pakistan Talibanı (TTP) arasında önemli bir fark var. Peştun etnik kökenli nüfusla iç içe geçmiş olan TTP, sıkça Afganistan topraklarına sığınarak Pakistan-Afganistan sınırının engebeli ve gözenekli yapısından faydalanmaktadır.

Afganistan, TTP'ye herhangi bir destek sağladığını şiddetle reddederken, Pakistan bu inkârları kabul etmemekte ve Afgan Talibanı'nın TTP'yi desteklediği konusunda ısrar etmektedir. Pakistan'ın bu ısrarı, baş düşmanı olarak gördüğü Hindistan'ın mali desteğiyle TTP'ye barınma sağlandığı iddialarını da içeriyor. Bu durum, İslamabad ve Kabil arasındaki temel jeopolitik güvensizlik ve gerilimin ana kaynağını oluşturmaktadır.

Pakistan'ın Afgan Talibanı hakkındaki güvensizliği, Hindistan'ın stratejik hamleleriyle daha da artmaktadır. Krizin Afganistan Dışişleri Bakanı Amir Khan Muttaqi'nin Hindistan gezisi sırasında patlak vermesi, iki ülke arasında yeniden gelişen ilişkilerin Pakistan’ın güvenlik ikilemini besleyen bir jeopolitik adımı temsil ettiğini göstermiştir. Hindistan'ın Belucistan Kurtuluş Ordusu gibi gruplara destek verdiği iddiasıyla zaten rahatsız olan Pakistan, Yeni Delhi’nin Kabil ile geliştireceği ilişkilerin iç istikrarsızlık olarak........

© Anadolu Ajansı Analiz