AA Akademi Müdür Yardımcısı Dr. Bilgay Duman, Irak Kürt siyasetinde KYB içindeki iktidar mücadelesinin silahlı çatışmaya dönüşmesini ve bu gelişmenin bölgesel yansımalarını AA Analiz için kaleme aldı.

***

Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi’nde (IKBY) 21-22 Ağustos 2025’te yaşanan olaylar, iktidar mücadelesinin silahlı bir çatışmaya dönüşmesiyle Süleymaniye kentini adeta savaş alanına çevirdi. Kürdistan Yurtseverler Birliği (KYB) lideri Bafel Talabani ile partinin eski eş başkanı ve kuzeni Lahur Şeyh Cengi (Lahur Talabani) arasındaki rekabet, uzun süredir devam eden gerilimlerin ardından tankların ve silahlı insansız hava araçlarının da (SİHA) kullanıldığı bir çatışmaya evrildi. Çatışmaların ardından Lahur Şeyh Cengi, kardeşi Polat Şeyh Cengi ve kuzeni Aso Şeyh Cengi ile birlikte gözaltına alındı. Ayrıca Lahur’un lideri olduğu Halk Cephesi’nin önde gelenlerinden Zino Muhammed de Süleymaniye’de yakalanarak tutuklandı. Yine Lahur’a ait olan Zoom News televizyon kanalı KYB’ye bağlı silahlı komandolar tarafından basıldı. Süleymaniye merkezli kanalın yayın ekipmanları tahrip edilip el konulurken, kanal yayını tamamen durduruldu ve içerideki bazı muhabirler gözaltına alındı. Aynı saatlerde IKBY’nin en büyük yayın organı olan Rudaw’ın internet yayını da Süleymaniye’de erişilemez hale geldi.

Bu durum, kriz sırasında medya üzerinde yoğun bir kontrol uygulandığı şeklinde yorumlandı. Yaşanan çatışma ve tutuklamaların yasal gerekçesi olarak, Süleymaniye Mahkemesinin 21 Ağustos 2025'te Irak Ceza Kanunu’nun 56. maddesi uyarınca Lahur Şeyh Cengi hakkında “güvenlik ve istikrarı baltalamak amacıyla örgüt kurmak” suçlamasıyla çıkardığı tutuklama kararı öne sürüldü. Ancak çatışmalarda hayatını kaybeden güvenlik güçlerinin de olması nedeniyle Lahur’un ayrıca cinayetten de yargılanması bekleniyor. Öte yandan bu hamle IKBY’nin en etkili muhalefet partisi olarak ortaya çıkan Süleymaniye merkezli Yeni Nesil Hareketi lideri Şahsuvar Abdulvahid’in tutuklanmasının hemen ardından gerçekleşti. IKBY’de bütçe sorunlarının yanı sıra neredeyse 10 aydır hükümet kurulamamış ve Irak yeni bir seçim sürecine girmişken böyle bir olayın yaşanması dikkati çekici oldu. Bu gelişme, Irak’taki Kürt siyaseti açısından yeni bir dönemin başlangıcına işaret ediyor. Ancak bunu anlayabilmek için meselenin arka planına bakmakta fayda var.

KYB’nin güçlü lideri ve bölge siyasetinin önemli isimlerinden biri olan Celal Talabani’nin ölümünden sonra oluşan partideki otorite boşluğu, KYB içerisinde net bir iktidar ve güç mücadelesi ortaya çıkardı. Celal Talabani’nin eşi ve KYB’nin kurucu lideri İbrahim Ahmed’in kızı olan Hero Talabani’nin desteğiyle öne çıkan Bafel Talabani, Celal Talabani’nin büyük oğlu olarak 2019’daki kongrede partinin yeni dönemdeki lider adaylarından biri haline geldi. Bafel Talabani’nin aynı zamanda İbrahim Ahmed’in diğer kızı Şanaz İbrahim Ahmed ve mevcut Irak Cumhurbaşkanı Abdullatif Reşid’in kızı ile evli olması, partide daha da güçlü bir konum elde etmesini beraberinde getirdi. Uzun süre yurt dışında yaşadıktan sonra Irak’a dönen Bafel, babasının mirasına sahip çıkarak KYB’de söz sahibi oldu. Aynı dönemde Hero Talabani, yeğeni Lahur Şeyh Cengi’yi de güvenlik ve istihbarat birimlerinin başındaki konumu aracılığıyla parti liderliğinde etkili bir konuma getirdi. 2021 yılında KYB’de eş başkanlık sistemi getirildiğinde Bafel Talabani ve Lahur Şeyh Cengi partinin iki eş başkanı olarak birlikte görev yapmaya başladı. Ancak bu güç paylaşımı........

© Anadolu Ajansı Analiz