Hasan Kalyoncu Üniversitesi Öğretim Üyesi ve SETA Kıdemli Araştırmacısı Doç. Dr. Murat Aslan, Çin'in Zafer Günü kutlamalarını ve bu çerçevede Pekin'in askeri, ekonomik ve jeopolitik konumlanışını AA Analiz için kaleme aldı.

***

Çin'in İkinci Dünya Savaşı anısına düzenlediği Zafer Günü kutlamaları, 3 Eylül'de görkemli bir şekilde gerçekleştirildi. ABD ile yaşanan gerginlikler gölgesinde gerçekleşen kutlamalara Çin'in siyasi ve askeri güç gösterisi damga vurdu. Çin’in "çok taraflılık" söylemleri seslendirilirken, aslında iki kutuplu dönemin yeniden başladığı ve karşıt kutbun lideri olarak Çin'in öne çıktığı görüldü.

Zafer Günü kutlamalarının röntgenini çekmek, stratejik kırılımın istikametini anlamak adına faydalı olacak. Ayrıca İsrail'in Gazze, Yemen, İran, Suriye ve Katar’daki saldırganlığını, ABD'nin Venezuela ile yaşadığı gerilimi, Avrupa'nın Rus tehdidi algısını Çin odaklı değerlendirmelerle harmanlamak gerekli. Bu bağlamda öncelikle Çin’i kısaca tanımlamak gerekir.

Çin, 2023 yılı sonu itibarıyla 1,409 milyar nüfusu ile Hindistan’dan sonra en fazla nüfusa sahip ülke. Okuryazarlık oranı ,8 (genç ve orta yaş için ), üniversite mezunu sayısı ise 240 milyon civarında. Askerlik çağında ve 18-22 yaş aralığında olan insan sayısı 70-75 milyon civarında. Öte yandan seferber edilebilecek 20-44 yaş aralığındaki insan sayısı 475 milyon. Diğer bir ifadeyle Çin’in nitelikli insan gücü problemi olmadığı gibi, harp için hazır veya seferber edilebilecek insan sayısı, toplam nüfusun 1/3’üyle ABD’nin nüfusundan fazla. Bir savaş halinde Çin, nitelikli insan kaynağı sıkıntısı yaşamayacak ender ülkelerden biridir.

Ekonomik güç bağlamında Çin’in verileri çok iyi durumda. 2023 yılı sonu verilerine göre nominal GSMH’sı 18,56 trilyon dolar olan Çin’in satın alma gücü paritesi 33,01 trilyon dolar. Dış borcu ise 2,54 trilyon dolar seviyesinde ve ihmal edilebilir. Dolar ve altın cinsinden Çin Merkez Bankası net rezervi 5,14 trilyon dolar ile ABD ve Japonya’nın gerisinde üçüncü sırada. Yılda 1 trilyon dolar civarında ticaret fazlası olan Çin’in askeri harcaması 2024 yılı sonu itibarıyla 318 milyar dolar seviyesinde gerçekleşti. ABD ise 38 trilyon dolar borç stoku ile birlikte yıllık 1,2 trilyon dolar ticaret açığı nedeniyle adeta batmakta olan Titanik’i hatırlatıyor. Sonuç olarak stratejik rekabette ABD karşısında Çin, yeni bir kutbu oluşturacak ekonomik güce sahip.

Zafer Günü’nde toplumsal dokusu, ekonomik altyapısı ve yekpare siyasetiyle öne çıkan Çin, büyük bir gövde gösterisi yaptı. Böyle bir eğilimi resmedebilmek için töreni baştan sonra görmek gerekir.

Karşılama törenine katılımda, Çin ile askeri,........

© Anadolu Ajansı Analiz