Hakan Sonok'un not defterinden bir bölüm daha:

İZMİR'İN ÇOK KİRLİ HAVASI ZEHİR SAÇIYOR VE HASTA EDİYOR; İZMİRLİLERİN YAŞAM SÜRESİNİ KISALTIYOR

Türkiye’nin ‘Hava kirliliği karnesi’ kötü geldi. Kirli hava KOAH, inme ve akciğer kanserinin yanı sıra demans riskini de artırıyor.

Temiz Hava Hakkı Platformu, ‘Hava kirliliği karnesini’ yayınladı. Rapora göre, Türkiye’de hiçbir ilin havası Dünya Sağlık Örgütü’nün belirlediği değerlere göre temiz değil. Yani 81 ilin tamamında kirli hava soluyoruz.

Platform Koordinatörü Deniz Gümüşel, ‘Kara Rapor’ şeklinde nitelendirdikleri rapora göre hava kirliliğinin ülke ekonomisine bir yıllık maliyetinin de 138 milyar dolar olduğunu açıkladı. Çevre İçin Hekimler Derneği Temiz Hava Hakkı Platformu Temsilcisi ve Halk Sağlığı Uzmanı Prof. Dr. Çiğdem Çağlayan da şu bilgileri verdi:

“Partikül madde 2.5 dediğimiz PM 2.5 açısından hava kirliliğinin etkileri çok ciddi. PM 2.5 toz zerreciğinin çapı. Yani 2.5 mikrometre çapında çok küçük toz zerreciğini kastediyoruz. PM 2.5 akciğerlerin en uç köşelerine kadar ilerleyip dolaşım sistemine gidiyor. PM 2.5 her yıl yaklaşık 7.8 milyon erken ölüme neden oluyor. KOAH’a bağlı ölümlerin yüzde 41.5’i hava kirliliği nedeniyle oluyor. Akciğer kanserine bağlı ölümlerin de önemli bir kısmı PM 2.5 ile önlenebilecek ölümler.”

Temiz Hava Hakkı Platformu Yönetim Kurulu Üyesi ve Halk Sağlığı Uzmanı Doç. Dr. Melike Yavuz ise “Trafik, sanayi, fosil yakıtların güneş ışığıyla tepkimesi ile ozona maruz kalıyoruz. Ozon solunum ile vücudumuza giriyor. Akciğerlerin en derinlerine iniyor, kana geçiyor. Kan ile tüm organlara ulaşıyor. Akciğer dokularına zarar veriyor, iltihap oluşturuyor. Kısa süreli etkilerinden bazıları akciğer fonksiyon kaybı, enfeksiyona yatkınlık, kalp ile ilgili etkiler, astım atakları, tansiyon yükselmesi. Ciddi etkileri ise daha az kişiyi etkilemekle birlikte ölüm.”

*Hava kirliliğinin Türkiye ekonomisine yükü de ilk kez hesaplandı. Partikül madde 2.5 denilen PM 2.5 maddenin ülke ekonomisine bir yıllık maliyeti 138 milyar dolar.

*En önemli önlenebilir ölüm nedenlerinden olan hava kirliliğinin düzeyi DSÖ’nün önerdiği seviyeye çekilirse, Türkiye’de yılda en az 60 bin hayat kurtarılabilir.

*KOAH’a bağlı ölümlerin yüzde 41.3’ü, kalp hastalıklarına bağlı ölümlerin yüzde 27.7’si, inme kaynaklı ölümlerin yüzde 27.4’ü, akciğer kanserine bağlı ölümlerin yüzde 18.6’sı hava kirliliğinden kaynaklanıyor. Demans riski de yaklaşık yüzde 8 yükseliyor.

2022 ve 2023 verilerinin yansıtıldığı ve yeni açıklanan Kara Rapor 2024’e göre İzmir’de solunan havadaki partikül madde oranı (toz, is ve egzozdan oluşan mikroskobik kirleticiler) tehlikeli seviyede. 2022 yılında İzmir’in hava kirliliği ortalaması 45,18 mikrogram, 2023 yılında ise 43,48 mikrogram olarak ölçüldü. (Bu değer, bir metreküp havadaki katı parçacık miktarını........

© Akdeniz Gerçek