Ana akm okullardaki mfredat, yksek yetkinlikli rencilerin ihtiyalarna uygun deildir, bu da yetersiz baar veya ilgisizlik hatta disiplin gibi sorunlara yol amaktadr. Dahi ve st seviyedeki ocuklar iin de Trkiye'de bir tane olan, MEB bnyesinde alan yatl yllk 60 kii kontenjan bulunan ARGEM bulunmaktadr. Saylarnn artrlmas dnlmelidir.

Dr. Sava Ylmaz/ Yazar

nsan sermayesine yaplan yatrmlar, ekonomik kalknmann temel talarndan biridir ve stn zekal ocuklar, bu sermayenin yksek getiri potansiyeline sahip zel bir alt kmesidir. stn zekal ocuklar, olaanst bilisel yetenekleri, yaratclklar ve problem zme becerileriyle, uygun ekilde desteklendiklerinde inovasyon, retkenlik ve ekonomik bymeyi byk bir ivmeyle hzlandrabilirler. Trkiye gibi orta gelirden yksek gelirli bir ekonomiye gei hedefleyen bir lke iin, stn zekal ocuklarn potansiyelini deerlendirmek, dk verimlilik ve beyin g gibi yapsal sorunlara zm sunmak iin byk bir frsat sunar.

stn zekal ocuklara yatrmn ekonomik getirileri

stn zekal ocuklara yaplan yatrmlar, retkenlik art, inovasyon ve uzun vadeli ekonomik byme yoluyla yksek ekonomik getiriler salar. Eitim alannda yapt almalarla bilinen ekonomist Ufuk Akiit'in almalar, ekonomik retkenlik bymesinin, yeniliki fikirler ve yksek deerli aratrmalar retebilen insan sermayesine bal olduunu gstermektedir (Akiit, 2017). stn zekal ocuklar, zel eitim programlar, mentorluk veya zenginletirme faaliyetleriyle desteklendiklerinde, patentler reten, yksek teknoloji firmalar kuran veya karmak toplumsal sorunlara zmler gelitiren aratrmaclar, giriimciler veya liderler haline gelebilirler. Bu faaliyetler, yksek deerli mal ve hizmet retimi yoluyla dorudan GSYH'ye katkda bulunur.

stn zekal bireylerin yaratt olumlu dsallklar, ekonomik getirileri daha da artrr. rnein, bir stn zekal aratrmacnn yapay zeka veya biyoteknoloji alanndaki bir buluu, yeni endstrilerin olumasna, istihdam yaratlmasna ve vergi gelirlerinin artmasna yol aabilir. ABD'de yaplan bir alma, stn zekal eitim programlarna yatrlan her bir dolarn, artan kazanlar, vergi katklar ve inovasyon yoluyla 3-7 dolar getiri saladn gstermitir (Renzulli, 2011).

Ayrca, stn zekal bireyler genellikle daha yksek kazanlar elde eder ve ekonomik istikrar salar, bu da sosyal yardm programlarna olan ihtiyac azaltr. Bu, kamu kaynaklarnn dier kalknma nceliklerine ynlendirilmesini salar. Trkiye gibi gelir eitsizliinin olduu bir lkede (OECD, 2023), farkl sosyoekonomik kkenlerden gelen stn zekal ocuklara yatrm, sosyal hareketlilii tevik edebilir ve eitsizlii azaltabilir.

Yatrmn verimlilii

stn zekal ocuklara yaplan yatrmlarn verimlilii, dk maliyetlerle yksek getiri salamasnda yatmaktadr. Geni kapsaml eitim programlarnn aksine, stn zekal ocuklar iin hedefe ynelik mdahaleler, STEM atlyeleri veya mentorluk programlar—nispeten az finansal kaynak gerektirir, ancak byk ekonomik etkiler retir. rnein, Singapur'da uygulanan Gifted Education Programme (GEP), stn zekal rencileri erken yata tespit ederek zel snflarda younlatrlm eitim sunar ve bu programn ekonomik getirisi, mezunlarnn yksek teknoloji sektrlerinde lider pozisyonlar almasyla kantlanmtr (Tan, 1983). Trkiye'de benzer bir model olan Bilim ve Sanat Merkezleri (BLSEM), snrl kapsamna ramen, benzer bir potansiyele sahiptir. Buralara yaplacak yatrmlar ve iyiletirmelerin geri dnm yksek olacaktr.

Erken tespit ve mdahale, verimlilii artran temel faktrlerden biridir. Aratrmalar, bilisel yeteneklerin erken ocukluk dneminde en esnek olduunu gstermektedir (Heckman, 2006). Bu nedenle, erken yata uygulanan burslar, ileri dzey derslere eriim veya yaratc........

© Açık Görüş