nce ticaretin arln koyanlar, ardndan parann hakimiyetini kurar. Bugn masadaki asl soru ise daha keskindir: Kim kendi parasn ve deme sistemini bakasna baml kalmadan ynetebilir? Cevab verebilenler yeni finansal dzenin kurucusu olacak; veremeyenlerse, bakalarnn yazd oyunda sadece kullanc kalmaya mahkm olacak.

Dr. Makbule Yaln/ TBMM AB Uyum Komisyonu, Aratrmac

New York'ta her yl toplanan Birlemi Milletler Genel Kurulu, yalnzca liderlerin diplomatik mesajlarnn deil, ayn zamanda kresel ekonominin nabznn da atld bir platform haline geldi. 1945'te sava sonras bar dzenini ina etmek amacyla kurulan bu yap, bugn yeni bir meydan okuma ile kar karya: kresel ekonomide derinleen kutuplama.

Askeri bloklarn yerini, artk finansal bloklar; ideolojik snrlarn yerini, para ve ticaret eksenli ayrmalarald. Kimi analistler bu sreci "yeni souk sava" olarak adlandrrken, aslnda yaanan ey ok daha somut: kresel sistemde ykselen finansal bir demir perde.

kinci Dnya Sava sonras dnya, siyasi ideolojilere blnmt. Bugn ise bu blnme, finansal sistemler zerinden yeniden ina ediliyor. Artk cephe hatt Berlin'de deil SWIFT kodlarnn getii ekranlarda, dijital paralarn yazld blok zincirlerinde, rezervlerin yneldii merkez bankalarnda beliriyor. Yeni bir finansal demir perde sessizce iniyor. Bu kez ne bombalar patlyor ne duvarlar yklyor; parann yn, sistemin snrlarn iziyor.

Amerikan dolarnn kinci Dnya Sava sonras Bretton Woods sistemi zerinden kurduu mutlak tahakkm, 21. Yzyln ok merkezli ve paral dnyasnda sarslmaya balad. BRICS lkeleri, in'in dijital para giriimleri, Rusya'nn yaptrmlar sonras gelitirdii alternatif deme sistemleri ve ykselen ekonomilerin ikili mutabakat araylar tek kutuplu finansal dzenin artk srdrlemez olduunu ortaya koyuyor.

Ekonomide yeni sava biimi: Bloklama

Bugn kresel ekonomi, yalnzca arz-talep dengesinden ibaret deil. Ekonomik kararlar, ak biimde jeopolitik tercihlere endekslenmi durumda. Hangi para birimini kullanacanz, hangi deme sistemine bal kalacanz ya da hangi ticaret koridorundan mal tayacanz artk sadece teknik deil politik bir karar.

ABD'nin ekonomik gcnn temel ta hala dolar. Rezerv para, d ticaretin ana birimini ve finansal........

© Açık Görüş