Gazze konusunda zellikle BM'nin uluslararas adalet ve hukuk ekseninde sreci deerlendirmesi gerektii sarihtir. Bunun nedeni, BM'ye 8 Aralk 2023 tarihinde, Gazze'de insani atekes arsyla sunulan S/2023/970 sayl karar taslann BM Gvenlik Konseyi'ne sunulmasna ramen uygulanmam olmas ve sivillerin yeterince korunamamasdr. Eer o gn bu karar tasars kabul edilip uygulanm olsayd, bugn blgede yalnzca bombalar deil; alk ve hastalklar nedeniyle hayatn kaybeden ocuklar ve kadnlar da olmayacakt.

Do. Dr. Merve Suna zel zcan/ Krkkale niversitesi

I. Dnya Sava'nn sona ermesi, kresel sistemde insanlara byk ykmlarn ve felaketlerin boyutlarn uzun yllar srecek ekilde gsterememi olmal ki, ksa bir sre sonra II. Dnya Sava yaand. Bu ifade, sistemsel bir okuma asndan eksik grnebilir; zira kresel sistemdeki aktrler, insan doasnn vahi ve iddet ieren ynlerini grerek nlem alma adna baz admlar atmlardr. Milletler Cemiyeti'nin ortaya k da bu abann bir rn olmutur. te yandan, Woodrow Wilson'n uluslararas sistemin doasn dntrme abasyla ortaya koyduu On Drt lke, mevcut sistemin iddet temelli yapsna ve insanlarn korku ile endie iinde yaamak zorunda kalmasna kar bir uyar niteliindeydi. Ancak zamanla anlald ki bu giriimler de yeterince baarl olamamtr. Uluslararas sistemin doasnn ancak uluslararas hukuk, normlar ve yaptrmlarla korunabilecei gerei, II. Dnya Sava'nn dehetiyle net biimde ortaya kmtr. Bu nedenle, Milletler Cemiyeti'nin baarszl sonras Birlemi Milletler karmza kmtr: Yeni bir dnya dzeni ve kresel lekte koruyucu yeni bir rgt. Fakat geldiimiz noktada, BM'nin de tpk I. Dnya Sava ncesindeki dnem gibi baarsz kald bir srece girdiimizi syleyebiliriz. zellikle Gazze'de srail'in gerekletirdii operasyonlar, kadn-ocuk ayrm yaplmakszn tm sivillerin sava hukukuna aykr ekilde hedef alnmas, gnmzdeki en arpc rneklerden biridir. stelik 360 kilometrekarelik bir alanda yaayan insanlarn gda, elektrik gibi temel yaamsal ihtiyalardan mahrum braklmas, uluslararas hukukun ihlali kadar, insanlk asndan da ayr bir sorunsal yaratmaktadr. Dolays ile Ekim 2023 itibari ile Gazze'de trmanan insani kriz, konusunda Trkiye'nin Uluslararas Adalet Divan'na (UAD) yapt ar nemli. Trkiye adna UAD'de Dileri Bakan Yardmcs Ylmaz, srail'in uluslararas hukuku ihlal eden eylemlerini dile getirmiti. Peki ama Trkiye'nin dahil olmas neden nemli, bu srete neler........

© Açık Görüş