Eski Türkler 'deki bayram gelenekleri ile ilgili ilk kaynaklar Çin orijinlidir. Göktürkler, atalarının Ötüken bölgesinde bulunan bir mağaradan çıktıklarına inandıkları için her sene belli zaman dilimlerinde bu mağaranın önünde özel bir tören gerçekleştirirlermiş. Buradaki kurban adamalar ve bütün klanın katıldığı ritüeller, Çin Kaynaklarında ayrıntılı betimlenmiştir. Hun halklarının içinde de, yaygın olarak kutlanılan, Gök Tanrı ve yerin ruhlarına kurban kesilerek büyük bir bayram şekline getirdikleri seremoniler bilinmektedir. Dede Korkut Kitabı'nda da özel bayramlardan bahsedilir.

Sadece tarihsel Çin kaynakları başvurmaksızın,bugün bile,eski inançlarından izler taşıyan bir çok sosyo kültürel geleneklerimiz söz konusudur. TıpkıToyon,Nom,Nam ya da Şamanlık olarak isimlendirilen en eski Türk dinlerinde olduğu gibi, bazı mevsim geçişlerinde, savaş ya da barış gibi önemli siyasi olaylarda, kutsal olarak kabul edilen lokalizasyonlarda kurban kesilir. İlginçtir, müslümanlık sonrası doğallıkla devam eden bu gelenek, değişik dinleri kabul eden ancak o dinlerde kurban ritüeli olmamasına rağmen kurban kültünü sürdüren Türk kavimleri görülmüştür. Örneğin Gagavuz Türkleri Hristiyandır ve bilindiği gibi bu dinde kurban yoktur ama Gagavuzlar Kurban keserler. Karaim Türkleri de Musevidir ve düğünlerinde, gelinin ayaklarının dibinde koç kurbanı bir gelenektir.() Bugün Anadolunun bir çok kesiminde , kendilerine gelen misafirleri onurlandırmak için kurban kesip ikram edildiği gözlenmektedir.(*)

Bir din ritüeli olarak kurbana ise milattan önceki altıncı binlere tarihlenen Çatalhöyük duvar resimlerinde şahit oluruz. Toplu dans ve kurban........

© 9 Eylül Gazetesi