Çeyrek yüzyıldan biraz fazla zaman önce, 1998 yılında ABD; kısaca BOP olarak bilinen Büyük Ortadoğu Projesi’ni (sonradan GOKAP, yani Genişletilmiş Ortadoğu ve Kuzey Afrika Projesi dendi) dillendirdiğinde, şu üç şeyi amaçlıyordu projenin taraftarlarına, destekçilerine göre.

Birincisi, ekonomik gelişmeyi sağlayacaktı. İkincisi, siyasal istikrar getirecekti bölgeye. Üçüncüsü, etkili bir güvenlik mimarisi kuracak, terörü, çatışmaları, isyanları, savaşları önleyecekti...

Hatta o günlerde ABD; güvenliği öncelikler listesinin başına yazdığı, Avrupalı müttefikleri ise ekonomik ve politik adımları öne aldıkları için, aralarında görüş ayrılığı çıkmıştı. Sonrasını biliyoruz…

ABD emperyalizmi, onun saldırı ve işgal aygıtı olan NATO’daki müttefikleriyle birlikte bölgeye çullandı. Uluslararası hukuku ihlal etmeyi kendisine bir hak, bir imtiyaz olarak gören, bunu da kendine özgü istisnai bir durum olarak siyasi, dini ve ahlaki temellere dayandırdığını söyleyen ABD; milyonlarca masum insanı katletti, 2001’de Afganistan ve 2003’te Irak işgalleriyle.

ABD’ye sorsanız, ABD için iyi olan dünya için de iyi olduğundan, ABD’nin yararına olan dünyanın da yararına olduğundan, ABD’nin güvenliği dünyanın da güvenliği olduğundan, bu yaptıkları, ABD’nin insanlığa karşı bir sorumluluğuydu.

Fakat bir süre sonra şu görüldü: Hem ABD tıknefes kalmıştı, her istediğini yapacak gücü yoktu, yıkıyor, yakıyor ama yerine istediği gibi bir düzen kuramıyordu hem de ABD’nin barbarlığından sadece küçük ölçekli ve orta boy devletler değil, büyük güçler de olumsuz etkileniyorlardı. Çıkarlarını azami kılamıyorlar ve ABD’yle açıktan veya derinden rekabete giriyorlardı. Afganistan’da bu görüldü. Irak işgalinden en büyük kazancı İran elde edince bu görüldü. Rusya ve Çin’in bölgede etkisi artınca ve ABD’ye karşıt güçleri destekleyince bu görüldü. Suriye’de bu görüldü…

ABD’nin hegemonya kabiliyeti, ekolojik hakimiyeti de zayıflıyordu çünkü.

Hegemonyada rıza üretimi, liderlik, sorun çözebilme kabiliyeti, kendi değerlerini cazip kılma, kendi kültürünü başkalarına sevdirebilme yeteneği, yumuşak güç unsurları vardır.........

© 12punto