Amerika Birleşik Devletleri (ABD), II. Dünya Savaşı sonrasında kurduğu kurumsal sistemin ve küresel düzenin lideri olarak, neredeyse bir yüzyıldır dünya sahnesine yön veriyor.

Ancak son yıllarda bu liderliğin hem ahlakî hem de güç temelleri ciddi şekilde sarsılmakta.

Özellikle Donald Trump’ın Beyaz Saray’a ikinci kez dönüşüyle birlikte bu sarsıntı, küresel ölçekte daha derin bir türbülansa evrilmiş durumda.

Trump’ın “Önce Amerika” şiarıyla uygulamaya koyduğu politikalar, ABD’yi müttefiklerinden uzaklaştırırken, küresel güneyin gözünde güvenilmez ve bencil bir süper güce dönüştürüyor.

ABD artık sadece küresel güç olarak değil, ahlaki ve kurumsal liderlik bakımından da sorgulanır hale geldi.

Türkiye, ABD’nin küresel etkisinin zayıfladığı bir dönemde, jeopolitik dengelerde önemli bir rol oynamaya devam etmektedir.

Küresel güçlerin rekabeti arttıkça, Türkiye’nin bu güçler arasındaki dengeyi nasıl kuracağı ve ABD ile olan ilişkisini nasıl yeniden şekillendireceği, kritik bir soru haline geliyor.

Özellikle Orta Doğu ve Avrupa’daki stratejik pozisyonuyla Türkiye, ABD’nin yerine geçmeye çalışan güçlere karşı bağımsız ve güçlü bir dış politika izlemenin yollarını aramayı ihmal edemez.

Ancak ABD’nin sarsılan liderliği, Türkiye’ye de büyük fırsatlar sunarken, aynı zamanda zorluklar da getirecektir. Trump’a güvenerek bir yaklaşım izlemesinin hayalkırıklığı yaratması kaçınılmaz.

ABD hâlâ dünyanın en büyük ekonomisi olsa da, bu liderliği artık mutlak değil.

Satın alma gücü paritesine (SGP) göre Çin, 2020’li yılların başında ABD’yi geçmiş durumda. ABD’nin 2024 itibarıyla küresel GSYİH içindeki payı ,76 seviyesine düşmüş durumda. 1999’da bu oran !’di.

Küresel ticaretteki ABD payı da düşüş eğiliminde: 2000 yılında dünya ihracatının ’sini gerçekleştiren ABD, bugün bu oranı %8’in altına indirmiş durumda.

Çin ise bu alanda açık farkla önde. ABD, yüksek teknoloji ihracatında bile Çin, Almanya ve Güney Kore gibi ülkelerle rekabet etmekte zorlanıyor. Trump’ın uygulamaya koyduğu korumacı ekonomi politikaları, serbest ticaretin kurallarını zorlayarak küresel tedarik zincirlerini sarsıyor.

Doların küresel rezerv para birimi olma konumu ise........

© 10 Haber