menu_open Columnists
We use cookies to provide some features and experiences in QOSHE

More information  .  Close

Büyük bir çöküş içindeyiz, aman dikkat

33 16
07.11.2025

Meşhur laf Turgut Özal’a ait.

1990’ların başında ilk özel televizyonlar Anayasaya ve kanuna karşı hile yoluyla yayınlanmaya başlamıştı.

İlk özel TV’nin (Star TV) ortağı da zaten Turgut Özal’ın oğlu Ahmet Özal’dı.

Bir yerde bu özel TV yayınlarının Anayasaya aykırı olup olmadığı soruldu Özal’a, o da unutulmaz cümlesini söyledi:

“Anayasayı bir defa delmekten bir şey olmaz.”

***

Gerçekten de, Anayasanın bir veya daha fazla maddesi fiili davranışlarla uygulanmazsa ne olur?

Anayasanın aslında hiçbir cebri koruması yok. Bu Anayasa uyarınca görev yapan pek çok kişi “Anayasayı korumaya” da yemin ediyor ama onlar bu görevlerini ihmal eder, Anayasayı korumazlarsa ne olacağı belli değil.

Tabii yanlış söylemiş olmayayım: Türk Ceza Kanunu’nun dördüncü kısmının beşinci bölümü “Anayasal Düzene ve Bu düzenin İşleyişine Karşı Suçlar” başlığını taşıyor, 309’dan 316’ya kadar yedi madde var bu bölümde.

Yalnız bir sorun var: Bu maddelerin tamamı “cebir ve şiddet kullanarak” bu suçların işlenmesini cezalandırıyor. Yani silahlı kalkışma hallerini cezalandırıyor.

Peki ya cebir ve şiddet hiç olmadan, mesela yapması gereken işi yapmayarak veya bir mahkeme kararını uygulamayarak veya Anayasada yazılı açık hükme rağmen başka türlü davranarak Anayasal düzenin işlemesi engellenirse?

Ceza Kanunu bu konuyu düzenlememiş.

Belli ki yasa yapıcıların aklına dahi gelmemiş böyle bir şey olabileceği, bir kamu görevlisinin veya bir siyasetçinin, en vahimi bir mahkemenin Anayasal düzenin işlemesini engelleyeceği hayal dahi edilmemiş.

Anglo saksonlar böyle durumlara benim bayıldığım bir isim veriyor: “Failure of imagination.”

“Hayallerin ötesinde” diye çevirsem bana kızar mısınız?

***

Türkiye Cumhuriyeti Anayasası, geçici maddelerini saymazsak 177 madde. Son madde de yürürlük maddesi olduğu için onu da saymayabiliriz.

Elimizde 176 tane seçenek var. Hangisini uygulamak istemiyorsun, seç beğen al.

Örneğin dün İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesi “Anayasa Mahkemesi kararları Resmî Gazetede hemen yayımlanır ve yasama, yürütme ve yargı organlarını, idare makamlarını, gerçek ve tüzelkişileri bağlar” diyen 153. maddeyi uygulamamayı seçti.

Aslında aynı mahkeme ve ona ilave olarak Yargıtay’ın 3. Ceza Dairesi iki yıl önce de aynı şeyi yapmış, yine aynı maddeyi uygulamamıştı.

Aradan iki yıl geçti. Anayasamızın çok temel önemde bir maddesi fiilen uygulanmadı ve çok az kişiden ses çıktı.

“Anayasaya, hukukun üstünlüğüne, demokrasiye”........

© 10 Haber