Suriye ve Azerbaycan arasında imzalanan enerji anlaşması bölgenin değişen jeopolitiği ile Türkiye’nin artan rolünün göstergesi. Türkiye, petrol ve doğal gaz boru hatlarında geçiş ülkesi olma rolünü, oyun kurucu olma rolüne genişletmek istiyor. (Harita: BOTAŞ)

Enerji artık yalnızca bir kaynak değil—bölgesel sınırları yeniden çizen jeopolitik bir kaldıraç. Bunun en güncel örneği, Azerbaycan devlet enerji şirketi SOCAR ile Ahmed el-Şara liderliğindeki Suriye geçici yönetimi arasında 12 Tammuz’da Bakü’de imzalanan anlaşmadır. İlk adımda Azerbaycan’ın Türkiye üzerinden Suriye’ye doğalgaz satışını öngören bu mutabakat, konvansiyonel bir yatırım adımının çok ötesindedir: Ortadoğu’daki güç dengelerinin yeniden kalibrasyonuna, İran’ın gerileyen nüfuzunun dengelenmesine ve Türkiye’nin enerji diplomasisindeki merkezi rolünün yeniden tanımlanmasına dair stratejik bir adımdır.

Anlaşma üç temel alanda şekillenmektedir:
1- Suriye’nin kuzeydoğusunda, SGD denetimindeki iki büyük sahada petrol ve doğalgaz arama–üretim faaliyetleri ile petrokimya yatırımları,
2- Suriye’nin köhne enerji altyapısının modernizasyonu için Azerbaycan teknik desteği,
3- Üretim artana dek TANAP üzerinden geçici doğalgaz sevkiyatı ve ilerleyen dönemde İsrail bağlantılı doğalgaz koridorlarına entegrasyon.
Yaklaşık 400–600 milyon dolarlık bir ilk yatırım öngörülmektedir. Ancak asıl kazanım, SOCAR’ın etki alanının genişleyerek bölgesel diplomasi sahnesinde bir oyuncuya dönüşmesidir.

SOCAR artık yalnızca bir upstream (arama–üretim) oyuncusu değil, aynı zamanda Azerbaycan dış politika enstrümanlarından biridir. Bazı önemli veriler:
• Türkiye’deki toplam yatırım hacmi: 18 milyar $ (Petkim, Star Rafineri, TANAP)
• TANAP kapasitesi: Yıllık 40 milyar m³
• İsrail’in petrol ithalatında (Bakü-Tiflis-Ceyhan boru hattıyla) Azerbaycan’ın payı: yüzde 40
• Suriye’ye potansiyel gaz ihracatı: Yıllık 1,2 milyar m³
• 2024 yılı global........

© yetkinreport.com