menu_open Columnists
We use cookies to provide some features and experiences in QOSHE

More information  .  Close

Ekonomide doğru olarak ezberlenmiş yanlışlar

17 0
07.10.2025

Halk arasında ve hatta bazen politika yapıcılar arasında sıkça tekrarlandığı için “doğruymuş” gibi kabul edilen ama aslında yanlış ya da eksik ekonomik yargılar var.

GSYH’DA BÜYÜME VE SERVET ARTIŞI

GSYH’de büyümeyi ihtiyatlı yorumlamak gerekir. Büyüme bazen GSYH artışından daha büyük Net Milli Hasıla kaybına neden olabilir.

Örneğin, bir kimya fabrikasının yarattığı katma değer 1.000TL ise ve fakat bu fabrikanın bacasından çıkan gazlar nedeni ile çevrede tarımsal hasılatı düşürmesi, atıklarının nehire verilmesi nedeni ile balık ölümleri gerçekleşmesi ve dolayısıyla insan sağlığında kayıplar da 1.200TL ise, büyüme yaratılan katma değerden daha yüksek milli hasıla kaybına neden olmuş demektir.

Yine, bir binanın yıkılmasında makine ve işçi çalışır. Katma değer ortaya çıkar. Büyüme olur, ancak yıkılan bina kadar net milli hasıla kaybı olur.

Net Milli Hasıla (NMH), bir ülkenin belirli bir dönemde (genellikle bir yılda) ürettiği tüm nihai mal ve hizmetlerin fiziksel sermaye yıpranması (amortisman) düşüldükten sonraki gerçek ekonomik gelirini gösteren makroekonomik bir büyüklüktür.

Fert başına büyüme refah artışını da göstermez. Göstermesi için büyümenin kapsayıcı olması ve gelirin adil dağılması gerekir. Tersine zengin daha zengin fakir daha fakir olabilir. Söz gelimi bir köyde 100 kişi yaşıyor. Köyün GSYH’sı 100 bin liradır. Fert başına GSYH 1000 lira olur. Köyde bir kişiye çıktı.Eline100 bin lira geçti. Köyün toplam geliri 200 bin lira oldu. Ortalama hesaplarsak fert başına gelir 2000 liraya çıktı. Yani fert başına gelir yüzde 100 arttı. Ama fiili olarak........

© Yeniçağ