6 Ocak 1996 günü, İstanbul Yapı Kredi Plaza'da, o sıralarda kamuoyuna “Türk dostu” diye tanıtılan Yahudi asıllı İngiltere ve ABD vatandaşı Bernard Lewis, bir konferans verdi.

Konferansın konusu “Orta Doğu'nun çok yönlü kimliği üzerine” diye tespit edilmişti.

Lewis, konferans boyunca “Ulus, halk, devlet, millet, milliyet” gibi kavramların anlamının, ülkeden ülkeye, toplumdan topluma, zamandan zamana değişebildiğini anlattı! Bir “Avrupa kimliği”nin oluşmaya başladığından söz açıp, “Avrupa kimliği varsa, Asya ve Afrika kimliği niçin olmasın?” diye sordu...

Sonunda sözü, “Orta Doğu kimliği” kavramına getirdi.

***

Orta Doğu kavramının 20’nci yüzyılda ortaya çıktığını, tıpkı “Yakın Doğu” gibi şekilsiz, renksiz bir kavram olduğunu anlattıktan sonra Lewis, “Buna Orta Doğu kimliği demeyelim! Peki ne diyelim? Hindistan'dan bakarsak, Batı Asya demek gerekiyor. Ama Mısır dışarıda kalıyor” dedi ve görevliye işaret ederek “harita”yı istedi. Görevli, bilgisayarda bir tuşa bastı. Lewis’in arkasında bir Orta Doğu haritası belirdi... Haritada Orta Doğu olarak, Türkiye, Suriye, Lübnan, Irak, İsrail, Ürdün, Suudi Arabistan, Yemen, Körfez ülkeleri ve Mısır'ın esas alındığı görüldü...

Lewis, uluslararası ilişkilerde son dönemlerde “azınlık” kavramının doğmaya başladığını da anlattı, sonra “Fakat Osmanlı'da çoğunluk kavramı yoktu” dedi. “Egemenliğin temelinde ulus yattığı zaman, dışarıda kalanlar problemi ortaya çıkmaya başladı. Hoşgörü bu yüzden kullanıldı.” dedi. Pantürkizm,........

© Yeniçağ