Her 8-10 yılda bir aynı şey oluyor. Jeoekonomik bağlam geliyor Gürcistan’da sıkışıyor. Balkanlardan Çin’e, Karadeniz’den Yemen’e tüm gelişmelerin ihalesi dönüp dolaşıp Gürcistan’a çıkıyor.

Fakat bu sefer farklı. Yeni düzenin sağlıklı kurulabilmesi için ihaleyi Gürcistan üzerinden kaldırmak gerekiyor. Yahut düzenin nasıl şekilleneceğini anlamak için Gürcistan’ın kendini nasıl konumlandıracağını görmek gerekiyor. Daha doğrusu Gürcistan’ı baskı ya da kontrol altında tutanların Gürcistan için ne planladığını anlamak, lüzumu halinde planları değiştirmek gerekiyor.

Jeoekonomik bağlamın Gürcistan’da sıkışmasının izahı için daha önce Nabucco’ya (Türkiye’yi küresel enerji merkezi yapacak enerji altyapı projesi) odaklanmak gerekiyordu. Şimdi ise İran ambargosuna odaklanmak lazım.

Malum İran’a uygulanan yaptırımların kaldırılmasına dair müzakereler icra ediliyor. Mesele biraz daha sürüncemede kalır ama bana sorarsanız İran üzerinden yaptırımları kaldırıldı sayın.

İran dünyanın en önemli jeoekonomilerinden birisi. Hatta bugünün şartlarında birincisi. Birincisi Anadolu coğrafyasıdır da İran olmayınca Anadolu’nun jeoekonomik önemi de azalıyor.

Nasıl oldu da ABD, Doğu ile Batı arasındaki bağlantının en önemli kanalını devre dışı bırakacak şekilde yaptırımlara tabi tuttu, dünya da buna bigâne kaldı anlamak mümkün değil. Nasılını biliyoruz elbette ama dünya için İran’a ambargoyu kabul etmek yenebilecek en büyük kazıkken meselenin gerçekte bir izahı yok.

Açın haritayı bakın. Tüm tarih boyunca güzergahların nasıl şekillendiğine bakın. İran’ın yeraltı varlıklarına bakın. Nereden bakarsanız bakın. İran yokmuş gibi davranmak dünyanın menfaatine değil.

ABD’nin menfaatleri artık değişti. Son vurgunlarına odaklandı. Nasıl olsa yaptırımlardan da kazanıyor, yaptırımları kaldırmaktan da…

Trump da İran’ın potansiyelini biliyor. Daha önce ambargoya şöyle bir ara verilmişti de tonlarca para konuşulmuştu. 2016 yılında İran ile P5 1 ülkeleri arasında imzalanan Nükleer Anlaşma (JCPOA) sonrasında bazı uluslararası yaptırımların kaldırıldığı zamanı kastediyorum. Mesela tarihin en büyük sayıda yolcu uçağı siparişini geçmişti İran Boeing’e.

Trump için bunlar önemli referanslar. Ambargoyu kaldıracak, trilyonlarca doları cebe indirecek. Körfez turunda ABD’nin borcunu çevirmek üzere paraya ne denli konsantre olduğunu göstermişti.

Ama bir şey daha var. İran’a........

© Yeni Şafak