Gelişen ekonomi miyiz, gelişmiş ekonomi mi?
Türk ekonomisi bir dönüşüme doğru gidiyor. Hem sektörler arası hem sektör içi etkileri, verilere yansıyan bir dönüşüm bu.
Sektörler arası dönüşüm, hizmetler sektörünün payını artırırken sanayi üretiminin payını azaltıyor.
Sektör içi dönüşümse alt-orta teknoloji üretimi yerine yüksek teknoloji üretiminin sanayiyi sırtlaması şeklinde beliriyor.
Dışarıdan bakıldığında olabilecek en iyi senaryo ve ekonomi için en pozitif görünüm içindeyiz. Hatta tarımın ihracatçı kapasitesiyle idealize edilen bir ekonomik kompozisyon sergiliyoruz.
Çünkü tarımda kendine yetiyorken hizmetler sektörünün ağırlığını artırması da yüksek teknoloji üretimin sanayi üretimini sırtlaması da basbayağı, hem de en idealinden, bir gelişmişlik göstergesidir.
Ama içeriden bakınca bu kompozisyon nereye yerleşiyor? Böyle bir senaryodan umulan olumlu havayı ekonomik aktörler hissedebiliyor mu?
Türkiye gelişmiş bir ekonomiymişçesine hizmetler sektörünü büyüttü. Merkez Bankası da bunu bir gelişmişlik göstergesi olarak sunuyor. Fakat çoğu başlıkta hepimiz hizmetler sektörünün hak etmediğimiz kadar verimsiz yahut daha naif söylersem gelişime açık olduğunu biliyoruz.
En başarılı hizmet sektörü bileşeni perakende de dahi sıkıntılar var. Sektör başarısını fiyatlama davranışıyla gölgeliyor. Benzer durum eğitimde de var. Turizm fevkalade başarılı ama dönüşüm sancısını yeni bir seviyenin doğumuna henüz çeviremedi. Finansal kesimden şikâyet az ama bunun kaynağı sektörün pazarlık gücü. Yapısal reforma finanstan başlanması gereken bir durumdayız. Haberleşme uzay teknolojileriyle iyileşecektir. İnşaata dair iyimseriz ama henüz bu iyimserlik karşılanmadı.
Bazı başlıklardaysa, ulaşım gibi, hayat kalitemiz ciddi arttı. Yerli havayolu taşımacılığımız ucuz, hızlı ve güvenli ulaşımı erişilebilir hale getirdi. Hizmet iyi olabilir ama önemli olan erişilebilirliğini sağlamaktır. Demiryolu yatırımlarının gelişimiyle bu başlıkta daha tatmin edici bir hizmet deneyimi elde edebiliriz. Sağlık zaten bambaşka seviyede. Devlet hastanelerinin dünyanın en pahalı sağlık kuruluşlarının dahi ötesinde olduğu basit bir gözlemle dahi anlaşılabilir durumda. Bu seviyeyi koruma endişesi taşımalıyız.
Hizmetler sektörünün toplam kalitesi mutlaka artacaktır. Sanırım hızlı geliştiğinden pek sindiremedi sektör. Bazı bileşenleri hizmete değil, kazanca odaklandı. Dersini alıp kendini düzene koyacaktır. Aksi taktirde hepsi bir vasatta buluşacaktır.
Hastanede el üstünde ihtimam gören bir........
© Yeni Şafak
