İran’da Sünnîlere ait 15.000’e yakın cami mevcuttur. Bunların yaklaşık 3.600'ü Beluçistan’da, 1800’ü Kürdistan’da, 1.500’ü Batı Azerbaycan’da, 1.100’ü Hürmüzgan’da, 1.100’ü Gülistan’da, 800’ü Horasan eyaletlerinde, 350’si Kirmanşah’ta, 110’u Buşehr’de, 100’ü Gilan’da bulunmaktadır. İran’da Sünnîlere ait en büyük ve en önemli cami, Zahidan şehrinde yer alan ve 100.000 kişilik bir kapasiteye sahip olan Mekkî Ulu Camii’dir.

Çoğunlukla Kuzey Horasan ve Gülistan eyaletinde yaşayan yaklaşık 900.000 civarındaki Sünnî Türkmenlerin pek çok medresesi vardır. Bazı resmî açıklamalara göre yalnızca Gülistan eyaletinde 90’ı aşkın medreseleri vardır. Bu medreselerdeki müfredat birbirine benzerdir; genellikle klasik usul takip edilmekle birlikte tasavvufî kitaplar da okutulmaktadır.

Sünnî medreselerin en yoğun olduğu eyaletler, Sistan ve Beluçistan’dır. Bu medreselerde eğitim süresi 12 yıldır ve 6 kademeden oluşur. İran’da Sünnîlerin en büyük medresesi, 3.000 civarında öğrencinin eğitim gördüğü Zahidan’daki Dâru’l-Ulûm-i Mekkî’dir. Bu iki eyalette yaklaşık 22.000 öğrenci Sünnî medreselerde eğitim görmektedir.

Horasan eyaletlerinde ise yaklaşık 4.000 talebenin eğitim gördüğü pek çok Sünnî medrese bulunmaktadır. Batı Azerbaycan, Kürdistan ve Kirmanşah eyaletlerinde Sünnîlere ait 200’ün üzerinde medrese de 3.000 civarında öğrenciye eğitim vermektedir. Bu eyaletlerdeki medreselerin müfredatı ve usulü, diğer eyaletlerdekilerden farklıdır. Bu medreselerde, akademik ve modern eğitim yöntemlerinden ziyade geleneksel eğitim modeli yaygındır. Buralarda, daha çok “hücre/oda sistemi” uygulanmaktadır. Bu sistemin en belirgin özelliği, eğitimin camilerin içinde veya yanında bulunan küçük odalarda ve az sayıda talebe ile yapılmasıdır. Merkezi Tahran olan merkez eyaletlerde yüz binlerce Sünnî olmasına rağmen Sünnîlere ait hiçbir medrese ve ilim merkezinin olmaması çok ilginçtir (s. 91-122). Öyle anlaşılıyor ki, İran devleti Tahran ve çevresinde Sünnîlerin organize olmalarını, kendilerine ait ilim ve kültür merkezleri edinmelerini ciddi bir tehdit olarak algılamakta ve bu sebeple buna müsaade etmemektedir.

SÜNNÎLERİN DİNÎ,........

© Yeni Şafak