Galler’in kuzeyinde bir tepenin uzaktan çekilmiş bir videosu, ülkemizde de haber oldu. Başlarında kipa olan bir grup Yahudi erkek, kaya parçalarıyla yapılmış devasa bir haç sembolünü bozuyor, yerine ise bir Davut Yıldızı inşa ediyorlar. Görüntüler bir Facebook sayfasında yayınlandı ve hızla yayıldı. Bu video Batı’da Yahudilere duyulan öfkenin patlama işaretlerinden olabilir.

Arka planını araştırdıkça ilginç detaylarla karşılaştım. Ancak öncesinde, olayın yaşandığı kasaba hakkında bilgiler vermek istiyorum. Hemen anlatayım.

YAHUDİLERİN SIĞINAĞI KASABA

İngiltere’nin kuzeyinde, Liverpool’a bir saatlik uzaklıkta olan Llandudno, yaklaşık 20 bin nüfuslu, deniz ve dağ havasıyla tanınan bir sahil beldesi. Uzun yıllardır Yahudiler için popüler bir destinasyon. Çünkü Llandudno’ya 1900’lerin başında Yahudiler yerleşmişler. Organize bir Yahudi cemaati 1905’te oluşmuş, ilk sinagog 1908’de açılmış. Akabinde kasabada koşer oteller de hizmet vermeye başlamış. Llandudno’daki Yahudi oluşumunun öncüsü ise Londra merkezli dünyaca ünlü kuyumcu markası Wartski’nin sahibi olan Polonyalı Yahudi Morris Wartski’ymiş. Birleşik Krallık’taki tüm Yahudi topluluklarını kapsayan soyağacı web sitesi JCR-UK’ta yer alan bilgilere göre; kasaba, 2. Dünya Savaşı sırasında büyük şehirlerden tahliye edilen Yahudilerin akınına uğramış. Llandudno’yu da içine alan Colwyn Körfezi, Avrupa’nın istemediği ve Nazilere doğru sürdüğü Yahudilerin sığınaklarından olmuş.

KATOLİKLERİN DE SON DURAĞI

Kasabada bugün, yaşayan Yahudi nüfus çok yüksek değil. Fakat Yahudi turistler için İngiltere’deki uğrak adreslerin başında geliyor. Yüz yıl önce kurulan sinagog duruyor. Galler’deki Yahudi tarihini ve hikayeleri ortaya çıkarmak için çalışan Profesör Nathan Abrams burası için, “Llandudno keşfetmeye devam ettiğimiz büyüleyici bir Yahudi mirasına sahip” diyor. Ancak burası hiçbir zaman bir Yahudi yerleşim yeri olmamış. Ünlü sahil beldesinin tarihinde çarpıcı detaylar var. Kral VIII. Henry’nin ilk eşiyle evliliğini iptal etmek için, Roma’daki Papa’nın otoritesini reddedip bağımsız İngiltere Kilisesi’ni kurmasının ardından Llandudno ülkedeki Katolikler için de sığınak olmuş. 1700’lere gelindiğinde, kasabanın simgesi olan 207 metre yüksekliğindeki ‘Büyük Orme’ zirvesi, Kuzey Galler’deki son Katolik cemaatlerine ev sahipliği yapıyormuş. Zaten kasabanın adı da “Aziz Tudno Kilisesi” anlamına geliyor. Aziz Tudno, kasabanın kurucusu olarak kabul edilir. Rivayete göre Hristiyanlık mesajını........

© Yeni Şafak