Cumhuriyet tarihimizde muhalif sokak hareketlerinin hemen hiç yaşanmadığı dönem 1923-1950 arası dönemdir; çünkü iktidarda CHP vardır. Tek istisna, Ağustos-Kasım 1930 arası sadece 3 ay ömrü olan Serbest Cumhuriyet Fırkası dönemidir. SCF, halkta büyük heyecan doğurmuş, İzmir başta olmak üzere birçok ilde mitingler yapılmış, bunun üzerine de SCF hemen kapatılmıştır.

1950’de serbest seçimlerle iktidarı Demokrat Parti’ye kaptıran CHP, o zamandan bugüne, bazı kısa süreli istisnalar dışında sandık yoluyla iktidara gelemedi. İktidara gelemeyen ve hiç gelemeyeceğini anlayan CHP, 1950’lerden bu yana sokakları tahrik etmek suretiyle kaos üretmeyi kendisine temel politika olarak belirledi.

1957 seçimleriyle Demokrat Parti üçüncü kez tek başına iktidara gelmişti. Seçim yoluyla iktidar olmaktan umudunu tamamen kesen CHP, ilk sokak kışkırtmalarına başladı. CHP Genel Başkanı İnönü, Meclis’te, “Şartlar tamam olunca ihtilal milletler için meşru bir haktır” ifadesini kullanmış, “şartların tamam olması” için de sokakları ateşe vermişti. 28 Nisan 1960’ta İstanbul’da, 5 Mayıs’ta Ankara’da öğrenciler “Kahrolsun Diktatörlük, Özgürlük İstiyoruz” sloganlarıyla gösteri yaptılar. 21 Mayıs’ta Harbiyeliler yürüyüş yaptı. Şartlar tamam oldu ve

27 Mayıs 1960’ta ordu darbe yaptı.

CHP’liler, üniversite öğrencilerinin gözaltında öldürüldüğünü, kıyma makinelerinden geçirilip asfalta karıştırıldıklarını iddia ediyordu. Darbe sonrası hiçbir faili meçhul bulunmadığı ortaya çıktı. Darbe kutlamaları sırasında ölen birkaç kişinin cenazesi “İşte Hürriyet Şehitleri bunlar” denilerek İstanbul’dan Ankara’ya getirildi, büyük bir törenle Anıtkabir’e gömüldüler.

12 Eylül darbesi sonrası........

© Yeni Şafak