Zengezur Koridoru son günlerde gündemin başköşesine oturdu. Zengezur, Ermenistan'ın Syunik bölgesi içinde yer alan ve Azerbaycan ile Nahçıvan'ı birbirinden ayıran stratejik bir toprak parçasıdır. İlk bakışta, Türkiye'den Orta Asya'ya uzanacak yeni bir ticaret ve enerji hattı gibi görünüyor. Lojistik ve coğrafi açıdan kritik bir güzergâh; kâğıt üzerinde hem Azerbaycan'a hem Türkiye'ye ekonomik fayda sağlayabilecek bir proje. Ancak bu tabloya yalnızca rakamlarla ve ticaret potansiyeliyle bakmak, oltanın ucundaki yemi görüp misinanın bağlı olduğu oltayı görmemek demek olur.

Bu koridorun zamanlamasına dikkat etmek gerekiyor. Süreci doğru okuyabilmek için yalnızca bölgesel değil, küresel jeopolitik yapıya bakmak şart. Çünkü Zengezur, yerel bir ulaşım projesinden çok daha fazlası: küresel güç dengelerinin, enerji politikalarının ve bölgesel stratejilerin tam ortasında duruyor.

İran'ı çevreleme hamlesi

Zengezur adımı, daha ilk andan itibaren İran'ı rahatsız etti. Bu tesadüf değil. Koridorun şekillenmesinde, ABD'nin İran'ı çevreleme stratejisinin açık izleri var. 2020 Karabağ Savaşı'ndan sonra ve özellikle 2022–2023'te Azerbaycan'ın Karabağ'da yürüttüğü operasyonlarda Rusya'nın pasif kalması, Erivan'da derin bir hayal kırıklığı yarattı. Ermenistan artık güvenlik açısından Moskova'ya eskisi kadar bağlı değil; ABD ve AB'ye hızla yakınlaşıyor, ama İran'la köprüleri atmadan bir denge siyaseti izliyor.

Paşinyan'ın "KGAÖ bizi korumuyor" sözleri, Rusya'ya yönelik güven kaybının somut ifadesi. 2020 Kasım'ında imzalanan ateşkes anlaşmasında Zengezur hattı "ulaşım bağlantısı" olarak yer aldı; güvenliği Rusya FSB birliklerine verildi. ABD ise bu süreçte resmi taraf değildi. Ancak 2021–2024 arasında Ermenistan–Azerbaycan arasında yürüyen teknik müzakereler, 2025 Ağustos başında bir anda somut bir Amerikan hamlesine dönüştü.

Bölgesel çatışma dinamikleri

Bu hamle yalnızca bir altyapı projesi değil; bölgenin kendi içindeki güç dengelerini altüst edebilecek bir adım. Ermenistan–Azerbaycan hattında zaten kırılgan olan barış sürecini, yeni çıkar........

© Yeni Mesaj