menu_open Columnists
We use cookies to provide some features and experiences in QOSHE

More information  .  Close

Çin-ABD fayları eşliğinde "kırılan Ortadoğu"

6 0
25.06.2025

İran şu an, dışarıdan ziyade içeride çok daha savunmasız ve kırılgan. Yani 1979 İslam Devrimi'nde olduğu gibi hiç olmadığı kadar savunmasız İran. Hamas'ın gerçekleştirdiği 7 Ekim saldırısına ve İsrail'in İran’a yönelik başlattığı savaşa kadar Tahran'ın; füze cephaneliğine, nükleer silah programına ve bölgesel aktörlere yaptığı büyük yatırımlara karşı ABD'nin Ortadoğu stratejisinin eli ayağı ciddi anlamda bağlıydı. Ve İran Ortadoğu’daki alan hakimiyetiyle-gücüyle Çin’i her alana kanalize ediyordu usta bir menajer gibi. Bu durum Ortadoğu ülkelerinin ekonomik, askeri, teknolojik tüm kodlarını Çin’in eline veriyordu ve ülkeleri Çin’e bağımlı kılıyordu.

Geçmişten bu yana İran’ın yayılmacı tavrını etkili şekilde engelleyecek iki ihtimal vardı. Birinci ihtimal, önceki dört başkanın yaptığı gibi (George W. Bush, Barack Obama, Donald Trump’ın ilk dönemi ve Joe Biden) İran’ı caydırmak için diplomasi faaliyetlerini ve yaptırımları arttırarak kullanmaya devam etmekti. Bu şıkkı seçerek İran topraklarında askeri müdahaleye asla yetki vermedi bu dört hükümet.

İkinci ihtimal; Tahran tüm ambargolara rağmen şartları çok fazla zorlarsa tam ölçekli bir savaş misillemesine girilecekti. İsrail'in İran’a yönelik başlatacağı saldırılar, İran'ın bölgesel tehdit ağlarını söküp atmayı ve “ABD’ye göre” daha güvenli-daha istikrarlı bir Ortadoğu inşa etmeyi planlıyordu. İsrail istenen performansı sergilemekte zorlanırsa da bir vesile ile ABD ve hatta AB de işe dahil olacaktı. Böylelikle; İran'ın Ortadoğu ülkelerinden güç aldığı askeri-siyasi-diplomasi-bürokrasi-ekonomi-STK-basın-medya aktörleri devre dışı bırakılacaktı. Ortadoğu yeniden şekillendirilecek, güçlendirilecek, İran etkisine taviz veren liderler değiştirilecek ve yeni bir “Ortadoğu Çerçevesi” çizilecekti. Ve Ortadoğu’dan el çektirilen İran’la birlikte Çin etkisi de yok olacaktı. Ortadoğu’dan Akdeniz’e, Akdeniz’den de Afrika’ya ve Avrupa’ya nüfuz eden Çin gerçeği ile acı bir şekilde yüzleşmişti ABD…

Evet İran’ın önünü kesmek için iki ihtimal vardı. İlk ihtimal olan ambargolar ve baskılayıcı diplomatik ilişkiler sonuç vermemişti ve Trump ikinci başkanlık döneminde ikinci ihtimal olan “İran topraklarına müdahale” seçilmişti. İsrail ve İran’ın günler süren karşılıklı füze saldırıları........

© Yeni Birlik