Mustafa Yürekli’nin haber7.com’da yayınlanan “İslam Sanatının Birlik Oluşturma Gücü” yazısında dikkat çeken bir tanım şöyledir: “Sanat, insanların ruhlarını hayatın karanlıklarından kurtarıp, süfli hayattan yaratılış amacına uygun ulvi bir hayat için, gerçek hayattan daha üstün olan ideal bir hayat için hazırladığı söylenebilir.” Bu tanımı zihnimizde tutarak İslam ve sanat ilişkisine odaklanalım. İslam sanatı, maddenin tefekkürle anlam kazanmasıdır.

Cezbe, cazibe ve güzellik vehbi, yani ilahidir. Sanat ise ferdin çabası, gayreti, dokunuşları, tanzim edişleri ve estetik bir unsura dönüştürme gayretidir. Güzellik ruhla bütünleşir, sanat ise insan tefekküründen doğar. Bu tefekkürde duygular, hisler, ilham ve gözlemler önemli bir yer tutar. İnsan olmanın farkı düşünce, irade ve akıldır. Tanzim etme, yönetme, ekip biçme, şekil verme, kabullenme, reddetme, sevme, affetme, şefkat gösterme gibi özellikler insani hasletlerdir. Sanatkârın gözlemleri, okuyuşları ve duyuşları sanatın inşasında belirleyicidir. Sanatçı, maddeden sıyrılarak metafizik bir atmosfere girmeyi arzular. Madde insanı sınırlandırırken, madde ötesi sınırsız bir alana işaret eder. Bütün sanatkârların ortak noktası kendini aşma çabasıdır. Müslim’de zikredilen bir hadisi şerifte şöyle buyrulmaktadır:

“Allah güzeldir ve güzel olanı sever.” Güzellik kavramı göreceli olsa da, eşsiz yaratıcının sanatındaki kusursuzluk ve sonsuzluk, insanı hayran bırakır. Allah (cc), cemal sıfatıyla her şeyi kuşatır. Kur’an, sık sık yaratılış konusuna vurgu yapar; insanın, kâinatın, göklerin ve yerlerin yaratılışına dikkat çeker. Neml Suresi 88. ayette şöyle buyrulmaktadır: “Dağları görür, onların durduğunu sanırsın; oysa bulutlar gibi hareket ederler.

Bu, her şeyi sapasağlam yapan Allah’ın sanatıdır. Şüphesiz ki O, yaptıklarınızdan tamamıyla haberdardır.” Sanat, bireyler ve topluluklar arasında sosyal bağlar kurma gücüne sahiptir. Mustafa Yürekli’nin belirttiği gibi, “Sanat, bireyler ve topluluklar arasında sosyal bağlantılar kurma potansiyeli taşımaktadır. Topluluklar, ortak kültür ve sanat etkinlikleri çevresinde bir araya gelir.” Örneğin, Süleymaniye Camii’nde okunan bir mevlit, hem estetik bir deneyim hem de bir araya gelme vesilesidir.........

© Yeni Birlik