Hocalarımız yazılılarda Köktürk, Uygur veya daha başka bir lehçenin / dönemin metinlerinden cümleler verip kelimelerin tahlilini isterlerdi.

Kelimeleri kök ve eklerine ayırıp eklerin adlarını yazmak pek çok talebenin müşkülüydü. Metindeki yazılışlarıyla (İlligig ilsiretdimiz kaganlıgıg kagansıratdımız. Tizligig sökürtimiz başlıgıg yüküntürtimiz [Devletliyi devletsiz, kağanlıyı kağansız bıraktık. Dizlilere diz çoktürdük, başlılara baş eğdirdik] ) yabancı bir dil gibi görünen kelimelerin o cümledeki anlamını bileceksin, sonra da kelimeyi kök ve eklerine ayırıp eklerin adını, fonksiyonunu yazacaksın…

İşte bu tür sorularda bir ciddî müşkülât ek nöbetleşmesindeydi. Görünüşte yönelme hâli (datif) var karşınızda ama metin içinde o ek için datif (yönelme hâli) yazdın mı soru gitti. Çünkü görünüşte yönelme hâli fakat siz “datif” dedikten sonra parantez açıp “ayrılma hâli (ablatif) fonksiyonunda” demelisiniz. Şahin görünümlü Serçe gibi yâni. Eskiden modifiye arabalar olurdu ya hani; öyle işte. Yönelme hâli görünümlü bulunma hal eki.

Normal şartlarda her hal ekinin kendi belirttiği anlam istikametinde kullanılması beklenirken Türk dillerinde hal ekleri arasında “nöbetleşmeler” (birbirlerinin yerine kullanılma) görülmekte.

İşte Nurlarda da bu kadim gelenek bir şekilde yaşatılmış, hal eklerindeki nöbetleşmenin........

© Yeni Asya