Musul’u İngilizler kazandı, biz kaybettik

MUSTAFA ARMAĞAN

Musul’un tapusunun elimizden resmen çıkışının 99. yıldönümündeyiz. 5 Haziran yas günü ilan edilmeli.

O Musul ki hem Türkler ve Kürtlerin ortak toprağı ve Anadolu beşerî coğrafyasının tabii bir uzantısıydı, hem de altından petrol fışkırıyordu (şimdi buna doğalgaz da dahil oldu).

Bilelim ki Cumhuriyet döneminde toprak kaybettik ve o vatan toprağı bizde olsaydı 99 yıldır petrolomüzün beşte birini iç piyasaya satıyor, kalanını da ihraç ediyor olurduk.

Çorak bir araziden değil, günde 4 milyon varil petrol çıkarılan bir ‘toprak’tan bahsediyoruz ey milletim.

Peki Musul elimizden nasıl çıktı?

Özetleyelim:

Lozan antlaşması âkid taraflarca onaylanmasını müteakiben 9 ay içinde İngiltere ile Türkiye kendi aralarında anlaşamazlarsa Milletler Cemiyeti’nin hakemliğine başvurulacaktı. Musul bu şartla Lozan paketinden çıkarıldı. (Bu arada MC’nin hakemlik yetkisi yoktu. İngilizlerin bir başka oyununa gelmiştik.)

Musul dosyası Mayıs-Haziran 1924’te Haliç Konferansına getirildi. Burada anlaşmaya varılamayınca Milletler Cemiyeti’nin hakemliğinde Musul için anket ve raporlar yazıldı. Şeyh Said vakası tam bu sırada patlak verdi.

Sonuçta 5 Haziran 1926’da Ankara’da imzalanan antlaşmayla Musul İngiltere mandası altındaki Irak’a verildi.

Türkiye bu yenilgiyi örtmek için İngilizlerin desteğiyle çıkan Şeyh Said isyanı yüzünden Musul’u kaybettiğimiz propagandasına girişti. Lakin İngiltere bu sataşmaya sert çıktı. Büyükelçi Sir Ronald Lindsay,........

© Yeni Akit