Gazze’yi nasıl kaybettik?

MUSTAFA ARMAĞAN

İttihatçıların üç büyüklerinden Cemal Paşa Kudüs’teki karargâhındadır. Nablus şehrinden gelen yaşlı başlı 20 kişi Cemal Paşa’nın neredeyse ayaklarını öpeceklerdir; yalvarmaktadırlar. Kaderleri, karşılarındaki paşanın ağzından çıkacak tek bir kelimeye bağlıydı. Neyse ki bu defa şanslıydılar: Anadolu’ya sürgünle yakayı kurtarmışlardı.

Adamlar dışarıya çıktıktan sonra aynı Cemal Paşa birden değişmiş, yanındaki gazeteciye “Ne yaparsın, burada böyle söküyor” demişti. O gazeteci Falih Rıfkı ise Paşa’nın tavrındaki değişimi “Rol bitmişti” diye özetler.

Rol bitmişti, evet. Falih Rıfkı Atay’ın Zeytindağı adlı kitabı ibret için okunmalıdır. Yıkılmaz denilen Osmanlı kalesinin peş peşe yapılan hatalar yüzünden 4 yıl içerisinde nasıl çöktüğünü daha iyi anlatan bir eser bulmak kolay değildir.

Cemal Paşa Arapları tehcir, tedhiş ve silahla Türkleştireceğine inanmıştı. Ermeni tehcirinin tersine, bu defa Suriye ve Filistin’den Anadolu’ya yapılan tehcirden söz ediyoruz. Sonuç, Arap topraklarının tamamen kaybı ve Filistin topraklarının bir asırdır kanamalı hasta olmasıydı.

Filistin’de posta memuru olan İzzet Derveze İttihatçı hükümetin Cemal Paşa’yı savaşı fırsat bilip Arapçılık hareketi mensuplarının işini bitirmek üzere gönderdiğine inanır. 21 Ağustos 1915’te 9, 6 Mayıs 1916’da ise 21 kişi idam edilmişti. “Zalim tehcir hareketi” diyor Derveze, “Suriye, Filistin ve Lübnan’dan Anadolu’ya gerçekleşmiş ve erkek, kadın ve çocuklardan oluşan yüzlerce aileyi kapsayan sürgün, bu........

© Yeni Akit