Fatih Ayasofya’da hutbe verdi mi?

Mustafa Armağan

Fatih Sultan Mehmed Han Osmanlı tarihinin yüzük taşı mesabesinde bir şahsiyeti. Fetihler Sultanı dizisi de son zamanlarda Sultanın şanını ekranlara taşımayı hedeflemişti. İstanbul’un fethi ve Ayasofya’da kılınan ilk Cuma namazı bölümleri büyük ilgi çekti. Tabii diziyi seyredenler özellikle Ayasofya Camii’nde kılınan ilk namaz hakkındaki sahnelerin doğru olup olmadığını sordular.

Ben işin aslını anlatayım, kararı siz verin.

1 Haziran 1453 günü Ayasofya’da kılınan ilk Cuma namazının hutbesinde geçen ifadelere dair bilgi kırıntılarını şöyle topladım:

Evliya Çelebi Seyahatnamesi cilt 1’de en mufassal malumat var. Geç dönem olmakla birlikte en azından bir Osmanlı kaynağıdır ve “hutbeye Fatih’in çıkarak davudî bülend avaz ile “Elhamdülillahi Rabbil alemin” deyince cümle Müslüman gazilerin sevinçlerinden feryad ettiklerini, kaide-i üslub üzere hutbeyi eda edip inerek Akşemseddin’in ondan izin alarak imamlığa geçtiğini’ anlatıyor. Fakat problem şurada: Evliya Çelebi Fetihten 150 sene sonra yazmış bu satırları. Ne kadar güvenilir? Büyük bir soru…

İkinci olarak Tacizade Cafer Çelebi’nin eseri pek kullanılmayan bir kaynak. Tacizade’nin kitabında anlattıklarını görgü şahitlerinden dinlediği anlaşılıyor. Cuma hutbesini değil ama ilk ziyaretinde Fatih’in dediklerini şöyle aktarıyor:

“(Fatih)........

© Yeni Akit