menu_open Columnists
We use cookies to provide some features and experiences in QOSHE

More information  .  Close

Kâğıdın sessiz matematiği

18 0
10.10.2025

Konunun başlığına “A4’ün arkasındaki hikâye" de diyebiliriz... Masamın üstünde bir tomar kâğıt duruyor. Elimi uzatıp bir tanesini çekiyorum; sıradan bir A4. Dilekçeler, sözleşmeler, sınav kâğıtları… Hayatımızın neredeyse her alanına sızmış bu kâğıt parçası o kadar tanıdık ki, insan bir an durup “Neden tam bu ölçü?” diye sormayı akıl etmiyor. Oysa bu 21 x 29,7 santimetrelik dikdörtgen, matematiğin, mühendisliğin ve standartlaşmanın sessiz bir zaferi. A4’ün ölçüsü tesadüf değil; arkasında 1’e karekök 2 oranı var. Yaklaşık 1’e 1,414. Bu oran sayesinde, bir A3 kâğıdını ortadan böldüğünüzde elinize tam bir A4, bir A4’ü böldüğünüzde ise A5 geçiyor. Fotokopi makinelerinde büyütme ve küçültme, dosyalarda katlama, kitapçık yapma gibi işler bu yüzden bu kadar kolay ve problem olmadan çözülüyor. Yani elimizde tuttuğumuz o sıradan kâğıt aslında çok özel bir pratikliğin ürünü. Bu hikâye 18. yüzyılda başlıyor. Alman bilim adamı Georg Lichtenberg, karekök 2 oranının avantajlarını fark ediyor. Yüzyıl sonra Dr. Walter Porstmann bu fikri alıp 1922’de DIN 476 standardı olarak Almanya’da hayata........

© Türkiye