* Fatih Sultan Mehmet, İstanbul kuşatılmasında Bizans'ta bulunan casusları vasıtasıyla şehrin askerî sırlarından birçoklarını öğrenmişti. Hatta sultanın gizlice şehre girip haber topladığına inanılmıştır... Eski Türklerde casusa "çaşıt" derler. Nizamülmülk, Siyasetname’de dünyanın her tarafına tüccar, seyyah, derviş, tabip kılığında casuslar gönderilmesini tavsiye eder. Bâtınîlerin güçlenmesini de Selçuklulardaki istihbarat zaafına bağlar. Nitekim Sultan Alpaslan’ın mertliğe aykırı bulduğu için casusluğa itibar etmediği söylenir. Emîr Timur, Anadolu halkını ayaklandırmak üzere, her kılıkta casuslar kullanmıştı.

Dost kazanmaya bak

Bilecik tekfuru, Yarhisar tekfurunun kızı ile evlenirken, Osman Gazi de düğüne davet edildi. Maksat, onu gafil avlayıp öldürmekti. Mert bir zat olan Harmankaya Tekfuru Mihal, dostu olan Osman Gazi’ye komployu haber verdi. Osman Gazi, düğün hediyesi olarak Bilecik tekfuruna bir sürü kuzu gönderdi. Düğünden sonra yaylaya geçeceklerini söyleyerek, eşyalarıyla kadınlarının kaleye alınmasını ve düğünün açık bir yerde yapılmasını rica etti. Tekfur, bunları kabul etti. Osman Gazi, eşya yerine, atlara silah yükletip, kırk kadar askeri kadın kılığında Bilecik’e gönderdi. Kaleye giren askerler, sadece nöbetçilerin kaldığı kaleyi kolayca ele geçirdiler (1300). Fatih Sultan Mehmet de İstanbul kuşatmasında Bizans'ta bulunan casusları vasıtasıyla şehrin askerî sırlarından birçoklarını öğrenmişti. Hatta sultanın gizlice şehre girip haber topladığına inanılmıştır...

Viyana’daki Türk casusu

Martolos isimli gayrimüslim vatandaşlar, bir talimden geçirilerek ecnebi memleketlere casus olarak gönderilirdi. Bunlar ekseri Yahudilerden olur ki, Hristiyanlara ezelî düşmandırlar. Hem haber toplar hem de düşmana mübalağalı bilgiler verip göz korkutarak psikolojik harb yaparlar. Macar tarihçi Takats Sandor’un naklettiği XVI. asırda İstolni-Belgrad Sancakbeyi Hamza Bey'in, Avusturya elçisine söylediği sözler enteresandır: “Hiçbir yerde askeriniz olmadığını biliyorum. 6 senedir Viyana'da casusum var. Dilinizi iyi bilir. Ailesiyle beraber yaşar. Bazen papaz görünür, bazen başka şey olur. Siz onu bulamazsınız.” Fransa sarayında Titus Moldariensis Clericus adıyla 1637-1682 arası 40 sene casusluk yapan Mehmed Ağa, Kaptan-ı derya Küçük Ali Paşa’nın maiyetindendi.........

© Türkiye