Anna Tumarkin – bugün bu ismi çok az kişi biliyor. 1909’da filozof, Bern Üniversitesi’nde tam akademik haklara sahip Avrupa’daki ilk kadın profesör oldu. 16 Şubat’ta 150. doğum gününde Uni ve yeni bir kitap, felsefe ve kadın hakları alanında öncü olan Tumarkin’in renkli yaşamını anıldı.

Öncelikle: “İlk profesör” unvanını kimin hak ettiği bir tanım meselesidir. Laura Bassi, Avrupa’nın ve muhtemelen dünyanın ilk kadın profesörü olarak kabul ediliyordu.

1733 yılında Bassi, Bologna Üniversitesi’ne önce felsefe, daha sonra fizik alanında profesör olarak atandı.

1865 yılında Maria Mitchell, New York Eyaleti’ndeki bir kolejde yalnızca kadınlara eğitim veren ilk kadın astronomi profesörü oldu. Rus matematikçi Sofja Kowalewskaja ise 1889’da Stockholm Üniversitesi’nde tam profesörlük alan ilk kadın olarak kabul ediliyordu.

Tarihçi Franziska Rogger ise Rus-Yahudi filozofu Tumarkin’in ilk “gerçek” profesör olduğunu söylüyor:

“1909’da Bern Üniversitesi’ne doçent olarak atandı. Bu onu Avrupa’da tam akademik haklara sahip ilk kadın profesör yaptı, yani sınavlara girmesine ve Senato ve fakülteye katılmasına izin verildi.”

Karşılaştırma için: Avusturya’da, 1921’de Viyana Üniversitesi’nde olağanüstü üniversite profesörü unvanını alan ilk kişi, Romantizm uzmanı Elise Richter’di.

Feministlerin buluşma yeri olarak İsviçre

Peki Tumarkin neden kadın hakları konusunda pek de öncü sayılmayan İsviçre’yi seçti?

(Appenzell Innerrhoden kantonunda kadınlara oy kullanma hakkı 1990 yılına kadar verilmemişti.) Dünyanın hemen hemen her yerinden farklı olarak İsviçre’de kadınların 1860’lardan itibaren eşit şartlarda eğitim görmelerine izin verildi. Bu, çoğu Çarlık Rusya’sından olmak üzere yüzlerce kız öğrencinin ilgisini çekti.

Zürih, Cenevre ve Bern gibi şehirlerin oldukça liberal hükümetleri vardı. Tarihçi Rogger, şöyle açıklıyor: 19. yüzyılın sonunda muhalifler, feministler ve radikal siyasi hareketler için puan topluyorlardı. Bunların arasında, çoğunlukla şiddet kullanarak Moskova’da devrimi planlayan birçok Rus da........

© Turkish Forum