Zengezur Koridoru, 2020 Karabağ Savaşı sonrasında Rusya, Azerbaycan ve Ermenistan arasında imzalanan ateşkes anlaşmasının 9. maddesi kapsamında, Azerbaycan ile Nahçıvan arasında bir kara bağlantısı kurulması amacıyla gündeme gelmiştir¹. Bu bağlantı, Güney Kafkasya’nın doğu-batı eksenli transit hattı üzerindeki en stratejik parçalardan biri haline gelmiştir. Ancak bu koridorun açılması yalnızca bölgesel bir lojistik meselesi değil; Türkiye’nin Türk dünyası ile entegrasyonu, Rusya’nın Güney Kafkasya’daki etkisi, İran’ın kuzey sınır güvenliği ve Çin’in Orta Asya projeleri gibi pek çok küresel aktörü ilgilendiren bir jeopolitik dosya haline gelmiştir².

2025 yılının Temmuz ayında ABD’nin Zengezur Koridoru üzerinden sunduğu teklif, bu meseleye yeni bir boyut kazandırmıştır. ABD adına görüşmeleri sürdüren özel temsilci Tom Barrack, Azerbaycan ve Ermenistan arasındaki Syunik-Zengezur hattının yaklaşık 32 km’lik kısmının 100 yıllık süreyle özel Amerikan şirketlerine kiralanması yönünde bir teklif iletmiştir³. Bu teklif, hem Ermenistan kamuoyunda hem de bölgesel aktörlerde büyük tepkilere yol açmış, konunun sıradan bir ulaşım güzergâhı değil, adeta Güney Kafkasya’nın kontrolüne dair bir jeopolitik tahakküm meselesi olduğu netleşmiştir⁴.

ABD nin BOP valisi Thomas Barrack’ın ( Ankara Büyükelçisi) bu girişimi, Amerikan diplomasisinin klasik devlet görevlileri yerine özel sermaye ve diplomasi iç içe geçmiş aktörlerle çalıştığını göstermektedir. ABD’de Trump yönetiminin bu döneminde çeşitli diplomatik girişimlerde yer alan Barrack, bu teklifi yalnızca ticari değil, stratejik bir girişim olarak sunmuş; Ermenistan’ı bir tür “nötr geçiş ülkesi” haline getirip bölgede hem Türkiye hem de Azerbaycan etkisini frenlemeyi amaçlamıştır⁵.

ABD’nin bu önerisi kabul edilseydi, Washington’un Zengezur üzerinden İran’ın kuzeyini denetleyebileceği, Türk dünyası ile Türkiye arasındaki kara bağlantısını kontrol edebileceği ve Rusya’nın güney kanadına set çekebileceği bir model oluşacaktı⁶. Bu da klasik Büyük Ortadoğu........

© Turkish Forum