Kamuoyunda tartışıldı. Atatürk Samsuna gitmeden önce Padişah Vahdettin onunla görüşmüş ve onun yurdu kurtarmasını istemiş. Konuyu iyi anlamak için o günkü fotoğfafı da iyi görmek gerekir. Üzerinde uzun yıllar çalıştığımız ‘’Tarihte Bu Hafta’’ yazı dizilerimiz içinde konuyu şöyle ele almışız. Atatürk o dönem Miralay’dır (Tuğgeneral) ve 1 Nisan 1916’da kendisine bu rütbe verilmiştir. Önce konu ile ilgili kısaltılmış kronolojiye bakalım ve sonra görüşümüzü açıklayalım.

Şimdi bu kronolojiye baktığımız zaman Atatürk’ün ilk önce bu göreve 16 Nisan 1919’da Vahidettin tarafından önerildiğini görürüz. Peki Vahdettin bunu neden istemiş? Bunun cevabı da 29 Nisan tarihli notta bulunuyor. Harbiye Nazırı Şakir Paşa, Türklerin Rumlara baskı yaptığını söylüyor ve bunun için müfettiş göndermek istiyorlar. Evet yanlış okumadınız. Türkler baskı yapıyor Rumlara ve bunun önlenmesi isteniyor. Halbuki bize konu ile ilgili genellikle yanlış bilgi veriliyor ve Rum çetelerin yerli halka (Türklere) baskı yaptığının yerinde incelenmesi istendiği söyleniyor. Ama gördüğünüz gibi olay tam tersi noktada düğümlenmiş.

Fotoğrafı daha iyi görmek için hemen ekleyelim. Bu tarihten önce Osmanlının tamamen teslim olduğu Mondros Mütarekesi 30 Ekim 1918’de imzalanmıştır. Ayrıca ABD başkanı Wilson tarafından 8 Ocak 1918’de Wilson Prensipleri açıklanmıştır. Mondros mütarekesi Osmanlıyı teslim alırken Wilson Prensipleri de parçalanan Osmanlı coğrafyasında azınlıkların kendilerine devlet kurma hakkını tanıyordu. Bu arada başkent İstanbul açıktan işgal edilmemişse de dolaylı bir işgal mevcuttur ve İngiliz Gemileri boğazları denetim altına almış, padişahı kukla vaziyetine getirmiştir. Bunun neticesinde de 4 Mart 1919’da İngiliz yanlısı Damat Ferit Paşa Sadrazamlığa getirilimiştir.

Dolayısı ile Atatürk oraya Türklerin hakkını korumak için değil, baskı altında olduğu iddia edilen Rumları gözetmek için görevlendirilmiştir. Sadrazam Damat Ferit Paşa bu iş için görevlendirilen Atatürk ile 1 Mayıs 1919 tanışmış ve görevini sadekatle yapması konusunda ikna edilmiştir. Ancak bundan tatmin olmayan Damat Ferit Paşa 14 Mayıs 1919 ‘da Atatürk’ü evine davet ederek bu göreve sadakati yeniden gözden geçirilmiştir.

Gerçekle yüzleşmemiz gerek.

Atatürk oraya Rumları gözetmek ve Mondros Mütarekesi sonrası ülkede çıkan isyanları bastırmak için görevlendirildi. Atatürk gerek Damat Ferit Paşa’yı ve gerekse onun bu göreve gelmesini perde arkasından organize eden İngilizleri rahatlatmak için henüz İstanbul’da iken Samsun’da ki komutanlara bu noktalarda direktifler göndererek ‘’Göreve sadık kalacağı’’ güvencesi vermiştir.

İngiliz gizli belgelerinden bir şeyi daha öğreniyoruz. Atatürk’ün Anadolu’da bir göreve gönderilmesini İngilizler de istemektedir. Ancak onların derdi başkadır. İstanbul’u açıktan işgal edecekleri belli olan İngilizler, ileride başına bela olmaması için Atatürk’ün başkentten uzak bir yere gönderilmesini isteyerek rahatlamak istemektedirler. Atatürk İstanbul’da bulunursa rahat durmayabilir ve işgale karşı muhalefet yapabilirdi. Anadolu’da ise hiç bir şey yapamazdı.

Atatürk de İngilizlerin kendi hakkında ki görüşlerinden haberdardır. Ve çok tedirgindir. İngilizlerin, Samsun’a giderken bindiği Bandırma vapurunu batıracaklarından kaygılanmaktadır. Bundan dolayı da yola çıktıktan sonra sürekli kıyıyı takip etmiş, geminin rotasını sık sık değiştirmek zorunda kalmıştır.

Atatürk yola çıktıktan sonra İngiliz gemilerinin........

© Turkish Forum