Türk-İslam medeniyetinin en önemli isimlerinden biri olan Hoca Ahmed Yesevi, bilindiği üzere Türk Dünyasında İslam’ın yayılmasında ve tasavvufun derinleşmesinde kritik bir rol oynamıştır. Ancak Yesevi’nin bu manevi yolculuğu, hocası Arslan Baba’nın rehberliğiyle şekillenmiştir. Arslan Baba, Hoca Ahmed Yesevi'nin hayatında ve tasavvuf anlayışında derin izler bırakan bir mürşittir. Onun manevi rehberliği, Yesevi’nin İslam’ın değerlerini Türk halklarına ulaştırmasında bir köprü olmuştur.

Arslan Baba’nın hayatı ve kimliği hakkında kesin bilgiler azdır. Bazı kaynaklarda kendisinin Efendimiz (s.a.v.) tarafından Türkistan’a gönderilen bir Türk sahabe olduğu, kimi kaynaklarda Selman-ı Farisi olduğu, kimi kaynaklarda ise Arslan Baba’nın 9. veya 10. yüzyılda yaşadığı ve Horasan bölgesinde tasavvufî öğretileri yaydığı belirtilir. Nihayetinde Arslan Baba, manevi derinliği ve hikmetiyle bilinen bir sufî olup, Ahmed Yesevi gibi büyük bir ismin yetişmesine vesile olan önemli bir figürdür.

Tasavvufî kaynaklarda, Arslan Baba ve Hoca Ahmed Yesevi’nin karşılaşmasıyla ilgili birçok menkıbe anlatılır. Bu menkıbelerden en meşhuru, Peygamber Efendimiz’in (s.a.v.) Arslan Baba’ya özel olarak iki emanet teslim ettiği ve bu emanetleri Ahmed Yesevi’ye ulaştırmasını vasiyet ettiği hikayesidir. Arslan Baba, bu emanetlerle Türkistan’a gitmiş ve henüz genç yaştaki Ahmed Yesevi’yi bulmuştur. Günümüze kadar ulaşan anlatıya göre, emanetlerin birisi hurmadır ve bu hurma Ahmed Yesevi’ye bizzat Arslan Baba eliyle yedirilmiştir. Bu olay, Ahmed Yesevi’nin manevi yolculuğunun başlangıcı olarak görülür. Rivayetin devamında, Arslan Baba’nın Hz. Peygamber’in (s.a.v.) emanet ettiği hırkayı da Yesevî’ye giydirdiği, ona manevi usuller (binbir zikir gibi) öğrettikten bir yıl sonra vefat ettiği anlatılır. Bu menkıbe, tasavvuf dünyasında mecazi bir anlam da taşır. Hurma, ilim ve hikmetin sembolü olarak değerlendirilir. Arslan Baba’nın Ahmed Yesevi’ye hırkayı ulaştırması ise onun hikmet yolunda bir mürşit olarak görevlendirildiğini ifade eder. Bu hikâye, aynı zamanda Ahmed Yesevi’nin manevi yetkinliğini ve Allah’ın lütfuna mazhar olduğunu simgeler.

Arslan Baba’nın........

© Türkgün