Kabe-i Muazzama’ya giriş hacılar için ücretli olur mu?

Mehmet Akif Erdoğru

Osmanlı Arşivinde İngiliz ve Hollandalı memurların Osmanlı Dışişleri Bakanlığına gönderdikleri bir şikâyetname metni korunuyor (BEO 1616.121126.001). Bu şikâyetnameye göre, 1899 yılında Mekke’de Kâbe’ye girişte hem mutavavvifler (herhangi bir sebepten dolayı Kâbe’yi tavaf edemeyenlere tavaf hizmeti sağlayan erkek kişiler) hem de muallimler (rehberler) İngiliz ve Hollanda (Flemenk) tebaası olan Hintli ve Malezyalı hacılardan çok yüksek miktarda ücret talep etmişlerdir. Bu durum özellikle Hintli hacıların aşırı miktarda borçlanmasına sebep olmuştur ve bu kişiler Hindistan’a döndüklerinde bu borcu ödemekte zorlanmışlardır. Bu bilginin kaynağı Kâbe’de mutavavvif olarak görev yapmış sonra Hindistan’a dönmüş olan Hintli hacılardır. Ayrıca Mekke Emiri de Kâbe’ye girmeden evvel rehberlerden hacı başına iki akçe talep etmiştir. Bu para büyük ölçüde Mekke’deki büyük memurların cebine gitmiştir. Yine Hintli ve Malezyalı hacılardan ‘vapur navlu ve irkabiye’ adı altında aşırı miktarlarda para istenmiştir. Şikâyetin mahiyeti budur. Hintli hacıların menfaatlerini korumakla görevli memurlar, bu durum hakkında Osmanlı idaresine yazılı şikâyette bulunmuştur ve durumun düzeltilmesini talep etmişlerdir.

Mevcut belgeye inanmak gerekirse, Osmanlı idaresi bu şikâyeti Hicaz vilayetinden tetkik ettirmiş ve konunun İngiliz ve Hollandalı sefirlerin dediği gibi olmadığını........

© tarihistan.org