Diğer

T24 Haftalık Yazarı

09 Mart 2025

Yapay zekâ, binlerce yıllık bir hayal. Tarihin bilinen ilk tanımı, Yunan mitolojisinde geçiyor; efsaneye göre Girit Adası’nı korumak için Talos isimli bilinç sahibi bir dev robot görevlendiriliyor. Talos, bir tür otomatik savunma mekanizmasına sahip—tıpkı günümüzün otonom sistemleri gibi. Tanrılar tarafından yaratılmış bir mekanik savaşçı, Girit’e yaklaşan düşman gemilerini fark ettiğinde, devasa taş fırlatıyor ya da kızgın demirle yakıyor - tıpkı yapay zeka destekli savunma sistemleri ve otonom silahlar gibi! İçinde iksir var, tıpkı hidrolik sistem, güç kaynağı gibi! Bir gün işler kontrolden çıkınca, Talos’un ayak bileğindeki bu iksir dolu damar kesiliyor, onu devre dışı bırakıyorlar, kendi yarattıkları canavardan kurtuluyorlar—tıpkı fişten çekmek gibi!

Talos’u tanrılar yaratmıştı, bugünkü yapay zekayı ise insanlar. Peki bir gün bu makineler de bizim kontrolümüzden çıkıp tanrılarına başkaldıran Talos gibi mi olacak? Yapay zekâ geliyor, işlerimizi elimizden alıyor, bizi köleleştiriyor, dünyayı ele geçirecek! Korkunuz buysa, şimdi yavaşça telefonunuzun ayarlar kısmına gidip, ekran süresini kontrol etmenizi öneririm. Sizi ne kontrol ediyor, bir bakalım. Günde kaç saat instagramdasınız?

Her yenilikte olduğu gibi, yapay zekanın yükselişi de bir yandan devrimsel fırsatlar sunarken, diğer yandan bunu kesin kötüye kullanacağız hissiyatını körükledi, net. Tarihten öğrendiğimiz tek bir şey varsa, o da insanoğlunun eline geçen her gücü berbat bir şekilde kullanma konusunda müthiş bir istikrar sergilemesi. Dolayısıyla mesele, yapay zekanın gelişimi değil, onu yönetenlerin yani bizlerin geri kalmış zihinsel evrimi.

Bundan 20 yıl önce, biri videoyu izledim, kendi gözlerimle gördüm dediğinde bu büyük bir kanıttı. Bugün, gördüm demek hiçbir şey ifade etmiyor. Ne gördün, nerede gördün, nasıl gördün… Çünkü gördüğün her şey manipüle edilebilir. Üstelik bu sahte gerçekler, sadece teknoloji şirketlerinin ya da hükümetlerin elinde değil. Bugün sıradan biri, birkaç dakika içinde birinin sesiyle istediği konuşmayı yaptırabilir, sahte belgeler üretebilir. Deepfake videolar, sahte haberler, yapay zekayla üretilmiş yalan yanlış bilgiler artık gündelik hayatın bir parçası. Medyanın her şeyin doğrusunu söylemediğinden adımız kadar eminiz ama artık en büyük problem bu değil.

Peki, bu noktaya nasıl geldik? 15 saniyelik düşünme süresi, insan zekasının çöküşüne neden oldu da ondan. Hatta son araştırmalara göre ortalama insanın dikkat süresi 8 saniyeye kadar düşmüş durumda. Bu, bir Japon balığının dikkat süresinden bile kısa! Ki balıklar 9 saniye civarında odaklanabiliyormuş, yazıklar olsun. İşte bu yüzden “15 saniyede öğren”, “3 dakikada dünyayı değiştir” gibi içerikler patlıyor. Düşünme süremiz, sabır seviyemiz ve analiz etme becerimiz hızla azalıyor.........

© T24