Diğer

Konuk Yazar

06 Haziran 2025

Birden fazla insanın olduğu her yerde farklı bakış açıları, değerler, beklentiler ve çıkarlar bir araya geldiğinde, gerilim ve anlaşmazlıklar doğal olarak ortaya çıktığı için çatışma, insan ilişkilerinin kaçınılmaz bir parçasıdır. Bireyler arasında yaşanan basit fikir ayrılıklarından, kurum içi stratejik çekişmelere kadar uzanan bu spektrum, toplumsal yaşamın olduğu kadar iş dünyasının da dinamik bir gerçeğidir. Özellikle duygusal bağların ve resmi rollerin iç içe geçtiği aile işletmeleri gibi yapılarda çatışma hemen hemen kaçınılmazdır.

Bununla birlikte çatışma, Türkiye gibi yüksek bağlamlı kültürlerde; yani iletişimin büyük ölçüde örtük mesajlara, jestlere ve sessizliklere dayandığı toplumlarda faaliyet gösteren aile işletmelerinde yaşandığında ise işletme için hemen hemen her zaman faydasız bir durum olarak değerlendirilir. Oysa ki aile işletmelerinde çatışmalar yapıcı ve yıkıcı çatışmalar olmak üzere ikiye ayrılmaktadır ve yapıcı çatışmalar iyi yönetildiği sürece aile işletmeleri için faydalıyken, yalnızca yıkıcı çatışmalar aile işletmeleri için zararlıdır.

Bu bağlamda, yapıcı çatışmalar süreç çatışmaları ve bilişsel çatışmalar olarak da kendi içinde ikiye ayrılmaktadır. Süreç çatışmaları işlerin nasıl yapılacağı, görevlerin nasıl dağıtılacağı ve kaynakların nasıl kullanılacağı gibi konulardaki anlaşmazlıkları ifade eder. Aile işletmelerinde bu tür çatışmalar, özellikle rollerin net tanımlanmadığı, hiyerarşinin belirsiz olduğu ya da profesyonelleşmenin eksik kaldığı durumlarda sıkça görülür. Ancak bu tip çatışmalar kişisel çatışmalara dönüşmediği sürece, mevcut uygulamaların sorgulanmasına ve görev tanımları ile sorumluluk alanlarının yeniden belirlenmesine yol açarak profesyonelliğe geçişi kolaylaştırır.

Bilişsel çatışma ise bir problemi çözme ya da karar alma sürecinde ortaya çıkan alternatif görüşler, farklı analiz biçimleri veya stratejik yaklaşımlar arasındaki fikir ayrılıklarını ifade eder. Aile işletmelerinde bilişsel çatışmalar çoğu zaman aile üyeleri arasında iş stratejileri, pazarlama yöntemleri veya dijitalleşme konularındaki görüş ayrılıkları olarak tezahür eder. Örneğin, genç kuşak online satışa ağırlık verilmesini önerirken, kurucu kuşak “müşteriyle yüz yüze ilişki her şeydir” diyerek buna karşı çıkabilir. Bilişsel çatışmalar doğru yönetildiğinde........

© T24