Diğer

13 Mayıs 2025

Gelir İdaresi Başkanlığı bu aralar geriye yönelik 5 yıl içinde (zaman aşımı süresi içinde) satışı gerçekleştirilen konut, arsa, arazi ve iş yerleri için gerçek satış bedeli gösterilmediği gerekçesiyle bir yazı göndermeye başladı ve göndermeye de devam edecek.

Ancak öncelikle bu yazıya konu olayın nedenini ortaya koymaya çalışalım. Gayrimenkuller alınıp satılırken maalesef yerleşmiş bir uygulama olan gayrimenkulün gerçek bedeli yerine genelde daha düşük bir bedelden satış gösterilmektedir. Genellikle düşük olan bedel, banka gibi ispatı güçlü bir vasıtayla gönderilirken kalan tutar ise elden ya da başka bir yöntemle verilmektedir.

Neden düşük gösteriliyor peki? sorusunun cevabı tek bir tane değildir. Bu sorunun cevaplarından birini inşaatçılar/müteahhitler/emlakçılar kanadında aramak lazım. Müteahhitler yeni (sıfır) ev satarken gerçek bedeli göstermedikleri için daha düşük gelir elde etmiş görünecek ve gelir/kurumlar vergisi, geçici vergi ve KDV’yi eksik ödemiş olacaklar. Daha az vergi ödeme üzerine kurulu bir düşünceye dayalı davranış biçimi bu.

Bu sorunun diğer cevabı ise tapu harcıdır. Alım-satıma konu gayrimenkul gerçek bedelinden gösterilmediği için hem alıcı hem de satıcı tapu harcını eksik ödeyerek maddi bir menfaat sağlamış olacaklar. Ve dolayısıyla da Hazine açısından bir harç kaybı ortaya çıkacak. Çünkü uygulamada genellikle gerçek satış bedeli üzerinden değil belediyede kayıtlı bedel yani vergi değeri üzerinden işlem yapılmaktadır.

Yerleşik bu uygulamada düşük bedelden gösterilen tutar, kanundaki ismiyle vergi değeridir yani belediyede kayıtlı tutardır. Bu tutar yani vergi değeri Emlak Vergisi Kanunu m.29’da belirtilen değerdir. Ama halk arasında, basında buna genellikle rayiç bedel denilmektedir ki hatalı bir ifadedir. Bunun adı vergi değeridir.

Özetle gerçek satış bedeli üzerinden değil de vergi değeri üzerinden alım-satımın yapılması sonucunda satıcı açısından gelir/kurumlar vergisinin, KDV’nin, geçici verginin; alıcı ve satıcı açısından tapu harcının ve alıcı açısından ise emlak vergisinin eksik ödenmesinden dolayı maddi bir menfaat söz konusu olmaktadır.

İlaveten gayrimenkulü satan gerçek kişi, şayet bu gayrimenkulü son 5 yıl içinde almışsa bu satış işleminden dolayı ayrıca gelir vergisi de (değer artışı kazancı) ödemek zorundadır. Satış tutarı gerçek bedelinden gösterilmezse Hazine açısından bir de gelir vergisi kaybı ortaya çıkacaktır. Dolayısıyla dikkat edilmesi gereken hususlardan bir diğeri de satış işleminin gerçek ya da tüzel kişinin niteliğine göre vergileme safhalarında olabilecek cezai durumlara da dikkat edilmesi gerektiğidir.

Bu nedenle siz, siz olun satışlarınızı gerçek bedeli üzerinden gösterin…

Şimdi gelelim asıl mevzuumuza…

Gelir İdaresi Başkanlığı elinde yeterince somut........

© T24