Diğer

T24 Haftalık Yazarı

06 Temmuz 2025

Aziz Nesin

Aydın, kime denir? Bu sorunun yanıtı bizim ülkemizde muhtelif. Genellikle üniversite bitirmiş kişilere (merdiven altı üniversiteler dahil) aydın deniyor. Hele yüksek lisans, doktora filan varsa, basbayağı aydın yani. Anadolu kentlerinde birkaç kitap yayımlamış olmak da bazıları için aynı sıfatı yüklenmeye yeterli sayılıyor. Yani diplomalarla, belgelerle, kitaplarla ölçülebilen bir şey bizde aydın olmak. Sosyal medyada ya da televizyonlarda şu cümleleri duymak sıradan oldu: "Ben bir aydın olarak..." Son yıllarda bir de "kanaat önderi" diye bir kavram uyduruldu. Daha çok küçük kentlerde boy gösteren bir sıfat bu. Her şeyi bilen, ağır abi gibi bir şey! Oysa aydın olmak gerçekte bambaşka bir olguya karşılık geliyor. En başat ölçüt, düşünsel ve sosyal konfor alanının içinde hapsolmamak, özgür ve özgün fikirlerle ortada olmak denebilir.

Türkiye'de aydın olmak denince ilk akla gelen adlardan biri Aziz Nesin'dir. Tam 30 yıl önce bugün yitirdiğimiz Aziz Nesin. 2 Temmuz Madımak Kıyımı yıldönümlerinde yeniden yeniden konuştuğumuz, andığımız Aziz Nesin. Kitaplarını eline almamış herhangi bir okuryazarın olmadığı Aziz Nesin. Adıyla bir özdeyişe dönüşmüş Aziz Nesin.

Yusuf Ziya Ortaç, Aziz Nesin'i anlatırken onun için değil de sanki gerçek bir aydın için betimleme yapmıştı: "O, Türkiye'de yalnız üç yerden yakınlık görmüştür: Biri okurlarından. Ama bu yakınlık, sağdan soldan gelmiş mektuplar ve gönüllerde gizlenmiş sevgilerden öteye gitmez. Öbür iki yakınlık ya emniyet müdürlüğünün yakınlığıdır ya sıkıyönetimin!"

Aziz Nesin'le ilgili anılarını "Asılacak Adam Aziz Nesin" adıyla kitaplaştıran Demirtaş Ceyhun, ülkemiz aydınının kaderini eksiksiz yaşayan Aziz Nesin'in çileli hayatını şöyle özetlemişti: "Aziz Nesin İnönü döneminde Birinci Şube'ye götürülmüş, gözaltına alınmış, tutuklanmış, hapsedilmiştir. Polislerce evi didik didik aranmıştır. Menderes'in (güya demokrasi) döneminde gözaltına alınmış, tutuklanmıştır. Cemal Gürsel döneminde tutuklanmıştır. Süleyman Demirel döneminde (...) Birinci Şube'de gözaltına........

© T24