Diğer

12 Nisan 2025

Teknolojide moda bir konu çıktığında, arkasından da o konunun —kerameti kendinden menkul uzmanları— çıkıyor. Çünkü anlaşılması zor konular olduğu için, nasılsa anlattıklarını anlayan çok az insan var. Meslekleri teknik olmasa bile teknik konuları sular seller gibi anlatıyorlar.

Yapay zekâ konusunda da durum böyle. Anlattıkları hikayeler adeta "Alaaddin'in Sihirli Lambası". Oysa ortada bir mucize filan değil, birilerinin kendisine göre programladığı, interneti araştırarak programlandığı tarzdaki bilgileri toplayan, analiz eden yani dolayısıyla o programlama çerçevesinde yürüyen sistemler var. Geçen gün bir siber güvenlik şirketi sahibi demiş, "yapay zekâ aptaldır" diye. Ben de aynı fikirdeyim. Aşağıda anlatacağımız gelişme yapay zekânın aslında ne olduğunu da iyi anlatan bir gelişme.

Bugünlerde tartışılan önemli bir konu, Zuckerberg'in Llama 4 AI modelini sağa taşıyor olması. Meta, "liberal önyargıdan" kaçınmak için Llama 4 AI modelini sessizce değiştirdi ve yerleşik bilimsel ve sosyal konularda bile, muhafazakar bakış açılarını kasıtlı olarak daha belirgin bir şekilde sunmaya başladı. Yani temelde, Meta (Facebook'un ana şirketi) yeni Llama 4 AI modelini biraz daha sağa doğru eğilecek şekilde kasıtlı olarak ayarlıyor veya -Trump etkisi demeden iyi yönden bakalım- en azından siyasi tartışmaların "her iki tarafını" vurgulayarak daha "dengeli" görünmek istiyor.

Eleştirmenler bunu "her iki tarafçılık” diye tanımlıyor ve doğru tehlikeli bir kayma olarak değerlendiriyor. Ama muhafazakar ifade özgürlüğü savunucuları bunu Büyük Teknoloji'nin algılanan sol eğilimine bir düzeltme olarak alkışlıyor.

Bu hamle, Yapay zekâ modellerinin (özellikle Big Tech’in sunduğu) daha liberal veya ilerici bakış açılarına eğilimli olduğu yönündeki uzun süredir devam eden eleştirilere bir tepki gibi görünüyor. Meta muhtemelen uzun zamandır teknoloji tarafından sansürlendiğini iddia eden muhafazakar politikacılar ve kitleler tarafından eleştirilmekten kaçınmak istiyor. Çünkü malum devir Trump devri.

Bir şirket "her iki tarafı" da göstermek istediğini söylediğinde, - bunu nasıl dengelediğine bağlı olarak-- ya adil tartışmaya yardımcı olabilir ya da tarafsız gibi görünüyor olsa da "denge" bayrağı altında aşırı veya yanlış görüşleri meşrulaştırıyor olabilir. Bugün Twitter'da ya da ülkemizde Ekşi Sözlük'te gördüğümüz gibi.

Kısaca Meta siyasi tepkilerden kaçınmaya çalışıyor ama "denge"yi uygulama biçimleri daha da fazla tartışmaya yol açabilir.

Eleştirmenler, "Facebook (Meta) Llama 4'ü sağa taşıyor" dediklerinde, yapay zekânın özellikle politik, kültürel ve sosyal konularda nasıl yanıt vereceğini, çok "liberal" veya "uyanık" olarak görülmekten kaçınmak için Meta tarafından ayarlanmasını kastediyorlar.

Özellikle, bu şunları içerebilir:

Peki yapay zekâ nasıl sağcı yapılır derseniz, bu tamamen algoritma ve eğitim verisi ile ilgili bir konu. Model, daha sağcı kaynaklar ve görüşler içerecek şekilde ince ayarlamak için kullanılan veri kümelerini alıyor. Yapay zekânın izlediği gizli talimatları, "her iki tarafı da" daha eşit bir şekilde sunacak şekilde yeniden yazdıkları belirtiliyor. Kullanıcı geri bildirimiyle Güçlendirme Öğrenimi (RLHF) yaparak, insan değerlendiriciler (daha muhafazakar olanlar dahil) cevapları derecelendirerek yapay zekâya daha geniş bir siyasi kitleye........

© T24