Diğer

11 Mayıs 2025

Dijital gazetecilik meselelerinde Google’la yaşanan sorunları yazmıştım.

Bugün de önceki yazının sonunda belirttiğim üzere yapay zekâ sonrası ortaya çıkan durumdan bahsedelim istiyorum.

Yazıda yapay zekâ diye bahsedeceğim bölümlerde aslında kastım ChatGPT gibi büyük dil modelleri. Yani LLM’ler. Yani sizin sesli veya yazılı sorularınızı anlayıp cevap veren yazılımlar.

Burada “anlama” meselesi önemli.

Çünkü bu semantik beceri Google için de bir tehlike arz ediyor.

Biz Google veya başka bir arama motoru kullandığımızda ne yapıyoruz; birkaç kelimeyi yan yana getirip bu kelimelerden bir sonuca varmaya çalışıyoruz.

Bir örnekle gidelim: Mesela Google’a “İstanbul” ve “hava durumu” yazıyoruz. Bunu da yan yana yazarak yapıyoruz. “İstanbul hava durumu” şeklinde.

Google bizim İstanbul’un hava durumunu anlamak istediğimizi anlıyor ve artık kendi servisi olan “Google Weather”dan bir haftalık hava durumunu hemen gösteriyor.

Eskiden bu böyle değildi, mesela hemen bir link çıkıyor ve orada Meteoroloji Genel Müdürlüğü’nün ilgili sayfası öneriliyordu.

Yapay zekâ araçlarını kullandığımızda ise çok farklı bir şekilde aynı soruyu sorabiliyoruz.

Mesela “İstanbul’da önümüzdeki Çarşamba günü öğleden sonra hava durumu nasıl olacak” diye sorduğumuzda ChatGPT bize şu yanıtı veriyor:

“İstanbul'da önümüzdeki Çarşamba günü, yani 14 Mayıs 2025 öğleden sonra hava durumu genel olarak güneşli ve açık olacak. Gün içinde sıcaklık en yüksek 18°C civarında seyredecek, rüzgarlar kuzeydoğudan saatte yaklaşık 19 km hızla esecek ve yağış ihtimali oldukça düşük olacak.

Bu hava koşulları, dışarıda vakit geçirmek, yürüyüş yapmak veya açık hava etkinlikleri planlamak için oldukça uygun. Yine de, rüzgarın serinletici etkisine karşı hafif bir ceket veya hırka almanız faydalı olabilir.”

Fark ettiyseniz, tarihi kendi anladı. Spesifik bir zaman dilimini sordum ve o da o zaman dilimiyle birlikte genel bilgiyi de sundu. Yetmedi, bir de nasıl giyinmem gerektiğini söyledi.

İşte yapay zekânın “semantik” olarak bizi anlaması tam olarak buna tekabül ediyor.

Bu yüzden Google’ın ve diğer tüm arama motorlarının en büyük rakibi Büyük Dil Modelleri (LLM). Zaten bu nedenle Google kendi de bir model geliştiriyor ve göreceğiz ki zaman içinde tüm arama motorları da LLM’ler gibi çalışmaya başlayacak.

Peki, ChatGPT hava durumunun bilgisini nereden, hangi kaynaktan aldı?

Yukarıdaki basit soru için bile bana bir “kaynaklar” listesi verdi ve o listede tam dokuz ayrı kaynak yer alıyordu.

Yani meteoroloji bilgisi sunan dokuz kaynaktan bu bilgileri kıyasladı, derledi ve tek bir bilgiye dönüştürerek bana iletti.

Yani ben kendi başıma bunu yapmaya kalksam, en az 20 dakika sürecek bir aramayı ChatGPT’ye birkaç saniye içinde yaptırmış........

© T24