İnsanlar, bir kişiyi veya bir durumu değerlendirmek, eksik yönlerini ifade etmek için eleştiri yapar. Yani eleştiri; bir düşünceyi, davranışı ya da durumu sorgulamak, daha iyisini aramak veya hatalı bir durumu düzeltmek niyetiyle yapılır. Eleştiride bir mesafe, bir saygı vardır; yıkıcı değildir ve tartışmaya açıktır. Yapıcıdır, genellikle çözüm veya alternatif sunar. Kişiye değil, davranışa ya da fikre odaklanır.

Bir insanın düşüncelerine katılmamak veya yaptıklarını onaylamamak elbette haktır. Hatta bunu ifade etmek, demokratik bir toplumun temelidir. Ancak ifade biçimi eleştiriden çıkıp hakarete dönüştüğünde, mesele farklı bir boyut kazanır.

Bazıları eleştiriyle hakareti birbirine karıştırır. Oysa aralarında kalın bir çizgi vardır. Eleştiriyle hakareti karıştırmak, fikre değil kişiliğe tahammülsüzlüğün bahanesidir ve özgür düşünceyle kavga edenlerin de en yaygın sığınağıdır.

Hakaret, bir düşünceyi düzeltmeyi değil; kişinin onurunu zedelemeyi, küçük düşürmeyi, aşağılamayı hedefler. Yapıcı olmak gibi bir amacı yoktur; kırmak, öfke kusmak ya da küçümsemek için yapılır. Genellikle saldırgan bir dille söylenir ve kişiliğe yönelir. Hakarette çözüm aranmaz; sadece saldırı vardır.

Kimi zaman insanlar, hakaretlerini “ben sadece eleştiriyorum” diyerek meşrulaştırmaya çalışır. Ama........

© Sözcü