Erdoğan ve Trump yarın görüşecek.

Bu görüşmeye dair ortaya saçılan iddialardan biri de Trump’ın bize ait olan 694 milyon tonluk nadir toprak elementini talep edeceği...

Bu konuda bilgisine güvendiğim ekonomist Bartu Soral’a sordum: Erdoğan’ın 2022’de “müjde” olarak açıkladığı 694 milyon tonluk nadir toprak elementi rezervinin, 25 Eylül’deki kritik görüşmede ABD Başkanı Trump tarafından talep edileceği iddia edildi. Bu neden önemli?

Bartu Soral

Soral’ın cevabı şöyle oldu: “Bunun önemini anlamak için 21. Yüzyıl’da küresel rekabetin hangi sektörlere kaydığına bakmak gerekiyor. Zira o sektörlerde rekabet edebilmeniz için nadir toprak elementlerine hâkim olmanız gerekiyor. 2024 itibariyle dünyadaki en büyük sektör 6 trilyon 815 milyar dolar piyasa değeri ile yarı iletkenler. Salt yarı iletkenler değil; yarı iletkenler ve mikro çip kullanılarak üretilen sektörleri de hesaba katmak gerekiyor. Yazılım altyapısı, internet perakendesi, bilgisayarlar, rüzgâr ve güneş enerjisinden elektrik üreten teknolojilerin tamamı yarı iletkenlere ve çiplere bağlı. Bunları da hesaplayınca karşımızda artık 15 trilyon dolarlık bir piyasa ile dünya devi bir sektörler topluluğu çıkıyor. 2023 sonu itibariyle Çin toplam yarı iletken satışının yüzde 30’unu tek başına yapıyor, toplam 157 milyar dolar satışı var. ABD, 1980’li yıllarda yarı iletken sektöründeki satışın yüzde 55,5’ini ve 2000’li yılların başında yüzde 33’ünü gerçekleştiriyordu. Bugün ise payı yüzde 25. AB’nin 1990’ların sonunda yüzde 20 olan payı 2023 sonunda yüzde 10,6’ya geriledi. Yarı iletkenler sektörü, şirketlerin piyasa değeri itibariyle dünyanın en büyük sektörü haline gelirken, hızla büyüyen bu sektörde Çin dünya liderliğini yakalamış durumda. Entegre devre ve çip pazarında da durum farklı değil. 2022 itibariyle Çin’in entegre devre ve çip ihracatı 155 milyar dolarken, ABD’ninki 52 milyar dolar olarak hesaplanıyor. Bugün Çin, ABD’ye kıyasla üç kattan fazla entegre devre ve elektronik bileşen ihraç etmekte ve yedi kattan fazla entegre devre ve elektronik bileşen ithal etmektedir. Kavganın esas sebebi bu. Çünkü bu ürünlerin üretimi için nadir toprak elementlerine, galyum ve germanyum gibi değerli madenlere ihtiyacınız var. Bunlar olmazsa, rekabet edebilecek maliyetlerde üretim yapamazsınız. Grafik bize 2023 yılı itibariyle nadir toprak elementleri üretiminde küresel payları gösteriyor. Görüldüğü üzere nadir toprak........

© Sözcü